Búnaðarrit - 01.06.1927, Page 10
224
BÚNAÐARRIT
„Þessi er máldagi í Stafholti eftir því sem Steini
prestur Þorvarðsson setti: Hann gaf til kirkju alt heima-
land og 20 kýr, 120 ásauði, 60 gelda sauði — — —
60 veturgamla sauði, 10 kúgildi í geldum nautum, 5
hesta, 15 hundruð í húsbúnaði og húsgögnum innan
veggja, land á Svarfhóli, Bjargarstein, Hofstaði, Laxholt,
Skógarland hið vestra, Engines á Ströndum, Miðdals-
múla og Bjarnardal allan fyrir ofan Mælifellsgil. Enn-
fremur selför í Þverárdal uppfrá Kvíum" o. s. frv.
Á þessari gjöf hvíldi sá skylduskattur að fæða og
og klæða 2 presta og einn messudjákn en auk þess 2
kvengilda ómaga af ætt sjera Steina. Kirkjan eða stað-
urinn fjekk ýmsar aðrar tekjur og þar á meðal tíund
af 24 bæjum, sem voru þá í sókninni1). — Auk þeirra
bygðra jarða, skóglands og afrjetta, sem hjer að fram-
an er getið, gaf sjera Steini kirkjustaðnum ýms önnar
ítök, laxveiði í ám o. s. frv.
Hjer er lítið sýnishorn af því hvernig margar kirkjur
eignuðust í fyrstu búfjenað og önnur verðmæti. Sjera
Steini Þorvarðarson var auðugur maður og mun hafa
lært prestleg fræði utanlands.
Um 1140 gerir hann Stafholt, erfðaóðal sitt, að sjálf-
stæðri kirkjueign eða „beneficium“. Hann gerir þetta
kirkjumálum landsins til eflingar og sjálfum sjer til
sálubótar, samkvæmt ríkjandi trúarkenningum.
Þetta mundi nú þykja ofmikil áhöfn á Stafholti: 20
kýr, 15—20 geldneyti, 240 sauðfjár og 5 hross. En
Það vill nú svo vel til að jeg þekki vel þessa jörð. Og
það má fara nokkuð nærri um hvernig hún hefir verið
eða litið út á 12. öld. Jeg hygg þvi að með því bú-
skaparlagi, sem þá var alment, hafi mátt ala heima á
staðnum að vetrinum þennan búpening. Þetta verður
betur skýrt í síðasta kaflanum í þessu riti.
Jeg hefi talið saman búfjáreign þeirra staða, sem til
1) Pornbrjefasafn. I., 179—’80.