Búnaðarrit - 01.06.1927, Síða 19

BÚNAÐARRIT
233
urnar hafa sennilega átt 45 kýr. t Svignaskaröi var a8-
ein8 hálfkirkja, og mun kirkjan þar engan búpening hafa
átt. Snorri haföi allan ávöxt af kirkjufjenu og jörðun-
um, öll hlunnindi þeirra og ítök í öðrum jörðum, kirkju-
gjöld öll og tíundir. Þetta alt hafa verið miklar tekjur.
En af þeim varð hann að fæða og klæða 4—5 prest-
lærða menn, sem prestverkum gengdu. Auk þess galt
hann hverjum presti 4 marka kaup, miðað við vað-
máls gjald eða 192 álnir. Það er hjer um bil jafngildi
160 kr. eítir verðlagi um 1900.
Ýmislegur annar kostnaður hvíldi á kirkjubændum til
forna. En öll útgjöld auðugra kirkna hafa verið lítilræði
á móts við tekjurnar.
Búfjenaðurinn, sem kirkjurnar áttu, á prestsetrum, var
ætlaður prestunum til uppeldis. Þeim var gert aö skyldu
að sjá um hann og halda honum við og skila jafnmörg-
um og jafngóðum, er þeir færi frá stöðunum. En þeir
höfðu hann sem sína eign til frjálsra nytja eða byggja
hann til leigu1 2 3 *).
Sumar kirkjur áttu svo mikinn málnytupening, að
staðarhaldarinn, hvort sem hann var prestur eða bóndi,
gat þar litlu viðbætt frá sjálfum sjer. Þegar hann fór
frá staðnum, varð hann að skila með honum jafnmörg-
um búfjárkúgildum og hann hafði tekið á móti.
En oft áttu kirkjuhaldarar á þessum ríku stöðum
mikinn geldpening, sauði og uxa. Peir höfðu einnig meira
eða minna af búfjenaði sínum eða innstæðukúgildum
staðarins á kirkjujörðunum’). Auk þess áttu ríkir og
atorkusamir kirkjubændur og kirkjuprestar mikinn bú-
fjenað, einkum málnytufjenað á leigustöðum t. d. þeir
bræðurnir Guðni Jónsson á Kirkjubóli, sem áður er nefnd-
ur, og sjera Sigurður Jónsson í Hítardal8). Mörg geldneyti
heflr Þorleifur Þórðarson í Görðum átt 1237. Um sum-
1) Fornbrjefasafn II, fi31.
2) Brjefabók G. Þ. 272, 273.
3) Fornbrjefasaft Yll, 742—46; Árbækur Espholins II, 63.
16