Búnaðarrit - 01.06.1927, Síða 50

264
BTJNAÐARRIT
Þess ber að minnast, að auk þess búfjár, sem kirkjur
áttu á stöðunum, höfðu kirkjuhaldararnir sjálfir meiri og
minni búfjenað, hvort sem þeir voru prestar eða bændur.
— Að þessu verður vikið síðar og bent á nokkur dæmi.
Það er tekið fram í máldaga Reykholts-kirkju 1504,
að af búfje kirkjunnar sje 24 kúgildi á 4 jörðum hennar1).
Þetta hafa þó ekki verið föst innstæðukúgildi með jörð-
unum, eins og síðar tíðkaðist.
Þegar sjera Freysteinn tók við Stafholti 1530, tók
hann við þar á staðnum 20 kúm, 108 ásauðum, geldfje
virt til 13 hundraða á landsvísu, 9 hrossum og 3
hundraða virði í geldneytum. í skjalinu, er segir frá
þessu, er bætt við: „Var þetta alls og alls með því,
sem var á jöröum staðarins"2).
Af 12 kúm, sem taldar eru fram hjá Vatnsfjarðar-
kirkju 1503, voru sex þeirra á leigustöðum, annarstaðai3).
Múlastaður átti 1569 engan búpening heima, en 17
kúgildi með staðarjörðunum4 5). Grenjaðarstaður var eigi
lengur í blóma sínum 1569. Kirkjan átti þá aðeins 11
kýr heima á staðnum og 54 ásauði. En nú er skýrt
tekið fram, að á jörðum kirkjunnar sjeu 67 málnytu-
kúgildi6). Þannig mun oft áður hafa verið, t. d. árið
1461, þegar sagt er að staðurinn eigi 40 kýr, 180 ásauði
o. s. frv.
Síðumúli átti eina jöið: Fróðastaði, 20 hundraða jörð.
Guðni Jónsson, eigandi Síðumúla og kirkjuhaldari þar,
hafði árið 1504, 8 kúgildi á Fróðastöðum, 8 lömb og
vetrung í fóðrum hjá bóndanum þar. Auk þess var á
Fróðastöðum frá Siðumúla 40 fjár til geymslu (líklega
í hagagöngu)6).
1) Fornbrjefasafn VII, 737.
2) Fornbrjefasafn IX, 564.
3) Fornbrjefasafn VII, 637.
4) Brjefabók G. Þ., 272.
5) Brjefabók G. Þ., 273.
6) Fornbrjefasafn VII, 742—44.