Búnaðarrit - 01.06.1927, Page 125

BÚNAÐARRIT
339
kaupa vilja stórar landeignir, til þess að skifta þeim upp
og selja svo aftur, til smábýlastofnunar. í fyrstu voru
þau lög samþykt 1906, en þau eru marg-endurnýjuð
og nú síðast, 1921. Þá voru í 3 ár veittar 200 þúsund
krónur árlega til umráða þessara landskiftingar fjelaga.
Af þeim fjelögum voru til 30 við árslok 1923, og höfðu
þá 9 fjelög þegið ríkislán.
Það eru þá tvær aðferðir, sem ríkið starfar eftir, til
þess að stofna smábýli. í fyrsta lagi aðferðin, sem fyrir-
skipuð er í „gömlu" smábýlalögunum frá 1917, með við-
aukalögum þeirra, og í öðru lagi aðferðin, sem höfð er
samkvæmt lögunum 4. okt. 1919, um sölu á opinberri
eign („nýju“ smábýlalögunum). — Tilætlunin er sú, að
báðar þessar aðfeiðir verki saman, hvor annari jafnhliða,
svo að reynsla fáist um það, hvor þeirra verður fram-
kvæmdalífinu meira í hag. En svo framt sem góð
hugsun á að vera í þeirri tilætlun, að þær vinni
jafnhliða, þá er nauðsynlegt að fjárhagslegu skiiyrðin
(að fráteknum þeim grundvallarmun, sem að öðru
leyti er fyrir hendi) sjeu, að svo miklu leyti sem
unt er, jöfn við báðar aðferðirnar. Þessu marki hafa
menn reynt að ná með lögum 24. mars 1924, sem
koma í stað laganna frá 1917, og koma með þær breyt-
ingar, að fjárhags-skilyrðin við stofnun smábýla, eftir
eldri iögunum, samsvari sem best þeim skilyrðum, sem
gilda eftir lögunum frá 1919.
Eftir lögunum frá 1924, þar sem árlega eru veittar
12 milj. kr. í 3 næstu fjárhagsárin, fellur hið beina ríkis-
tillag burtu. En um stærð byggingarlánanna og vaxta-
fyrirkomulag eru settar reglur, svipaðar þeim, er standa
í lögunum 1919. Og samhliða því að fyrra fyrirkomu-
lagi er haldið um það, að landbúnaðarráðherra, í samráði
við báðar íjárveitinganefndir þingsins, ákveði hámarkið
fyrir allri lánsupphæðinni, þá skal nú með þessu sam-
ráði ákveða hámarkið á kostnaðarupphæðinni við húsa-