Saga - 1968, Blaðsíða 150

146
RITFREGNIR
um allmikla sérfræSi að ræða, en ég fæ ekki séð, að þýðanda hafi orðið
teljandi fótaskortur. Á stöku stað gægist erlend tunga milli lína, t. d.
á bls. 73: — Gamalt leiðarmerki á Hjaltlandi. — Svo stendur undir
mynd af Móseyjarborg. Ekki var hún reist sem leiðarmerki, þótt slík
stórvirki nefnist „landmarks" á enska tungu.
Vikingar voru metnaðarsjúkir menn að sögn, og bókin sú arna ætlar
sér lítt af. Forlagið Tre Tryckare framleiðir skrautbækur í risaupp-
lögum og kaupir frægðarmenn til þess að skrifa myndatexta, en þeir
geta samt verið breyskir eins og aðrir og kastað höndunum til hlut-
anna. Þannig hafa sumir höfundar víkingabókarinnar ekki talið sér
skylt að vanda nægilega texta sinn. Bókin hefst á frásögum af því,
hvernig víkingar urðu kunnáttusamir skipasmiðir og siglingameistarar.
Þá komu kaflar um það, hvernig Norðurlönd byggðust og víkingar
hleyptu heimdraganum. Þá er gerð grein fyrir helztu miðstöðvum verzl-
unar og menningar á Norðurlöndum á fyrsta skeiði víkingaaldar og vik-
ingavirkjum. Þar næst koma kaflar um víkingaferðirnar, landkönnun
víkinga, landvinninga þeirra, verzlunar- og ránsferðir. Um allt þetta
efni fjallar helmingur bókarinnar, og er mikið í fang færzt og allgóðum
árangri náð. Textinn er að vísu oftast grunnskreiður eins og vikinga-
skipin voru. Ekki er t. d. gerð alvarleg tilraun að skýra, hver hinn
mikli segull var, sem dró víkinga út i heim. Þar er staðhæft, að ein-
hvers konar skuggafjöl, sem uppgjafaskipstjóri danskur, Carl Sölver,
teiknaði um miðja 20. öld, hafi verið siglingatæki víkinga (bls. 14).
Fornleifarnar, sem hann studdist við, er hann teiknaði tækið, gefa litla
heimild til slikra ályktana. Þá segir, að rökin standi með og móti því,
að Vínlandskortið svonefnda sé gert um 1440. Haraldur Sigurðsson
fjallaði allrækilega um þetta kort i síðasta hefti Sögu, og virðist það
þar með að mestu úr sögunni um sinn. Þá eru Norðmenn með skækla-
tog um Eirík rauða. Þeir telja, að þeir feðgar, Eirikur og Þorvaldur,
hafi tekið sér bólfestu á Islandi um 960, þótt það sé tilhæfulaust sam-
kvæmt áreiðanlegustu heimildum. Eiríkur Þorvaldsson er sennilega
fæddur á Dröngum vestra, en faðir hans hefur komið seint út.
Þá eru höfundar víkingabókarinnar að staðsetja Vinland norður í
íshafi eða nyrzt á Nýfundnalandi. Það virðist alls ekki vera nein
goðgá að trúa því, að menn, sem létu sig ekki muna að sigla yfir
Atlantshafið, hafi geta dólað drjúgan spöl suður með strönd ameríska
meginlandsins.
Biblían bögglast fyrir brjósti höfundar Vínlandskaflans. Þar er þess
getið til, að ritari Eiríks sögu hafi viljað sýna þekkingu sína á heilagri
ritningu og sögunni um Jósúa, sem sendi njósnara til fyrirheitna lands-
ins, og þeir sneru aftur með stóra vínviðarklasa. Ekki þekki ég þessa
sögu í þeim biblium, sem tíðkast hér á landi. Jósúa Núnsson sendi
að vísu njósnamenn inn í Kanaansland, en þeir komu slyppir til
baka. Hins vegar sendi Móse tvo spretthlaupara til þess að kanna
íandið, sem var honum fyrirmunað, og þeir komu aftur með þrúgna-
klasa úr Eskoldal eða Vínlandi (Mós. IV. 13. kap.).
Þá er gert of lítið úr hæfni víkinga til þess að átta sig í dimmviðri