Saga - 1968, Side 157

RITFREGNIR
153
Heimdragi I.—III. Ritstjóri Kristmundur Bjarnason. Iðunn.
Reykjavík 1964—67.
Heimdragi er í raun og veru ársrit, sem flytur alls konar þjóðlegan
fróðleik. Efnisval Heimdraga ber um margt keim af tímaritinu
Blöndu, sem Sögufélagið gaf út 191&—53.
Fyrsta bindi Heimdraga hefst á dagbókarbroti Ingeborgar (Ninu)
dóttur Grims amtmanns Jónssonar, en þar getur ýmsan fróðleik
um heimilislif þess mæta manns. Af öðru efni má nefna minningar
Jóhanns pósts Jónssonar og alllangan bálk um skreiðarferðir eftir
ritstjórann. Hann setur einnig saman litrikan þátt um Sigurð trölla,
en Stephan G. Stephasson gerði Trölla ódauðlegan með einu kvæða
sinna.
Forvitnilegast af efni annars bindis eru nokkur bréf úr safni
Grims amtmanns Jónssonar, en þau bregða nýju Ijósi á þætti í sam-
skiptum Gríms og samtímamanna hans. 1 bréfi til Magnúsar Step-
hensens gerist Grimur fullberorður við háæruverðan yfirdómarann, og
urðu af vinslit. Annars átti misklíð þeirra að nokkru rætur að rekja
til þess, að Magnús grunaði Grím um að styrkja útgáfu Hafnarstúd-
enta en hún samræmdist illa sjónarmiðum Magnúsar og Landsupp-
fræðingarfélagsins. Athyglisverð er einnig gagnrýni Gríms á riti
Bjarna amtmanns Þorsteinssonar Om Islands Folkemængde og oeco-
nomiske Tilstand. — Þá eru þar einnig tvær alllangar frásagnir af
Vestur-lslendingum. Ritstjórinn skrifar um Hrefnu Finnbogadóttur,
sem vera mun fyrsti íslenzki kvenlæknirinn. — Gils Guðmundsson
skrifar um Magnús Magnússon Smith, skákkappann frá Rauðamel
og afrek hans við skákborðið.
Þriðja bindi Heimdraga er langfjölbreyttast að efni. Það hefst á
grein um Drangey eftir Albert Sölvason, en þar lýsir höfundur eynni
og sérstæðum atvinnuháttum, sem þar tíðkuðust. Hólmgeir Þorsteins-
son ritar um ævi og lækningar Gríms græðara og Jóhann Hjalta-
son ritgerðina hjá Möngufossi. Kveður hann þar niður þjóðsöguna
um það, að Galdra-Möngu (Margrét Þórðardóttir) hafi verið drekkt
þar. — Halldór Kristjánsson á Kirkjubóli skrifar um snjóflóð í Skála-
vík 1910 og Sigurbjörn Benediktsson um lok byggðar i Fjörðum (Þor-
geirsfirði og Hvalvatnsfirði).
Þá eru ýmsar kímilegar frásagnir í riti þessu og jafnvel ramm-
íslenzkar draugasögur. Slíkt hnossgæti gerist nú heldur torgætt,
en tilþrifalitlir miðilsfundauppvakningar þvi fyrirferðarmeiri á bókum.
Heimdragi er vel þokkalegt rit að útliti og frágangi og flytur
margan staðgóðan fróðleik.
Lýður Björnsson.