Saga - 1993, Blaðsíða 280

278
RITFREGNIR
burði liðins tíma nær lesandanum. En þótt lesningin sé skemmtileg þá er hún
líka dálítið brotakennd, farið er fram og aftur um öldina sem leið og fyrir
vikið verður framvinda sögunnar fremur þokukennd.
Enn er vikið að deilum Innnesinga og Suðurnesjabúa um fiskveiðimál í
þrettánda kafla. Einnig er fjallað um sjósókn á seinni hluta 19. aldar, rætt um
vertíðir og helstu nytjafiska. Hér er frásögnin miklu fyllri en um 18. öldina
og þá kemur vel í ljós hve rannsókn eldra skeiðsins var klén. Höfundur
útskýrir ágætlega hvers vegna þilskipaútgerð festi ekki rætur í Keflavík á
seinni hluta 19. aldar eins og víðast gerðist við Faxaflóa en hann gerir enga
tilraun til að lýsa saltfiskverkun á sama tíma. Þá er það aðfinnsluvert að
hvorki hér né í fyrri köflum sér höfundur ástæðu til að fræða lesandann um
hafnaraðstöðu í Keflavík, enn hefur ekki verið vikið að henni einu aukateknu
orði. Það er ekki fyrr en á bls. 229 að höfundur segir að hafnarskilyrði þar
hafi „almennt [verið] talin slæm" og eru þau ummæli þá nánast aukaatriði.
í fjórtánda kafla er fjallað um verslunina í Keflavík frá 1837 til um 1890.
Frásögnin er góð og skemmtileg. Höfundur notar mjög mikið beinar tilvitn-
anir í prentaðar heimildir. Minna er um frumrannsóknir.
I fimmtánda kafla Sögu Keflavíkur reynir höfundur að varpa ljósi á lífið í
Keflavíkurþorpi á seinni hluta 19. aldar og ýmsa þá starfsemi sem þar fór
fram, svo sem heilsugæslu, greiðasölu og skólamál. Sem fyrr er þorpsmynd-
in fremur óljós; verslunarhúsin eru þekkt en það er eins og höfundi hafi ekki
tekist að ráða mikið í staðsetningu íbúðarhúsanna sjálfra.
Það er ekki hægt að segja að margt hversdagsfólk í Keflavík á 18. og 19.
öld sé leitt fram á sjónarsviðið í bókinni, það eru helst kaupmenn og þeirra
fólk sem við sögu kemur. Maður veit því vart hvaðan veðrið stendur á mann
þegar höfundur byrjar í þessum næstsíðasta kafla á miklum þulum fólks sem
stofnaði stúku í Keflavík árið 1885 og annarri upptalningu fólks sem gekk í
þá hina sömu stúku ári seinna.
I lokakafla bókarinnar vitnar höfundur til ummæla séra Sigurðar B. Sí-
vertsens um þær breytingar sem urðu í Keflavík og nágrenni á 19. öld en í
seinni hluta bókarinnar vitnar höfundur þráfaldlega til skrifa klerksins. Eitt
af því sem prestur segir er að sauðfé hafi um 1880 verið orðið þrisvar sinnum
fleira í Rosmhvalaneshreppi en það var árið 1830. I bókinni er ekkert fjallað
um sauðfé, né annan búpening, og svo lítil er staðháttalýsing að ég minnist
þess ekki að fram hafi komið í hvaða hreppi Keflavík var.
Af framansögðu má sjá að ég tel höfund Sögu Keflavíkur hafa komist mis-
jafnlega vel frá samningu einstakra kafla bókarinnar og hlýtur það að teljast
eðlilegt. Auðvitað fer matið mikið eftir persónubundnum smekk og reynslan
hefur sýnt að seint verða allir sammála um það hvernig skrifa eigi góða byggð-
arsögu. Á hún fyrst og fremst að vera létt og skemmtilegt yfirlitsrit, jafnvel á
kostnað fræðimennsku og nákvæmni? Eða á hún að vera fræðileg, ítarlegt
undirstöðurit um viðkomandi bæ eða byggðarlag, rit þar sem skemmti-
legheit skipta ekki neinu höfuðmáli. Saga Keflavtkur er hiklaust skrifuð í anda
fyrrnefnda viðhorfsins. Höfundi hefur tekist að skrifa mjög læsilega bók.
Hún er víðast skemmtileg af byggðarsöguriti að vera og sumir þættirnir eru
svo vel stílaðir að þeir sýna að höfundur á mjög gott með að skrifa um sögu-