Ný saga - 01.01.1989, Page 74

Matthew James Driscoll
möttullinn um hana unnustu
þína, er þú lofaðir svo mjög
að tryggleik?" (bls. 267).
Eftir þetta víkur sögunni til
Kæis eftir hverja mátun, og
smám saman verður hann
nokkurs konar „sýningarstjóri",
sem leiðir hverja konu að
möttlinum, gerir viðeigandi at-
hugasemdir, túlkar hvernig
möttullinn fer viðkomandi, og
leiðir hana svo til sætis hjá hin-
um konunum. Þetta hlutverk
Kæis helst að nokkru í Skikkju-
rímum, en er ekki jafnmikilvæg-
ur þáttur í frásögninni og í sög-
unni.
í tíunda kafla reynir Kæi að
bjarga málunum á annan hátt:
En þá mælti Kæi ræðismaður:
„Góðir höfðingjar," segir
hann, „reiðizt eigi né angrizt
af þessu, því að vér eigum all-
ir nokkurn hlut í. Mjög hafa
unnustur vorar verið fram-
leiðis sæmdar og tignaðar yfir
allar aðrar hirðkonur nær og
fjarri, hvar sem þær koma, og
í dag hafa þær sér mikillar
frægðar aflað. En það má
þeim öllum vera mest
huggan, að engi má annarri
ámæla.“ Þá svarar herra Val-
ven og mælti svo: „Eigi finnst
mér, að þú lítir rétt á þetta
mál, því að það væri rækt og
alla vega afskaplegt, að eg
gerða mér huggun af þeirra
svívirðing. En því viljum vér
aldrei játa, að góður drengur
sé af því dálegur, að unnusta
hans spilli sér með öðrum
manni, heldur sé hún sjálf ill
af sínum verkum og löstum
og sá, er hennar úrræðum er
samþykkur" (bls. 276).
Skáldinu hefur vafalaust þótt
ástæðulaust að fara út í þessar
vangaveltur riddaranna og er
þessu öllu sleppt í rímunum.
Annað atriði sem vantar alveg
í rímurnar er hlutur Gerflets,
hirðfífls konungs. í níunda kafla
sögunnar reynir hann tvisvar að
fá konunginn til að stöðva leik-
inn, en í bæði skiptin minnir
sveinninn konung á loforð
hans:
En Gerflet, fól konungs,
svarar: „Herra fyrir guðs sakir
þér megið vel upp gefa þeim
er eftir eru. Eða viljið þér enn
gera þeim meiri svívirðing?
I rímurnarvantarheila Qg með því að nú sjá þær
vidd frásagnarinnar. möttulinn, þá játa þær allar
hér fyrir bóndum sínum og
höfðingjum og vinum, að þær
hafa nokkuð mistekið." Og
enn mælti fólið til hans:
„Hvað viljið þér framar krefja
af þessum öllum?“ En kon-
ungur vildi láta vera svo búið.
Þá hljóp sveinninn fyrir kon-
ung og mælti, svo að öll hirð-
in heyrði á: „Herra,“ segir
hann, „haldið við mig orð
yðar og þeim formála, er þér
hétuð mér. Þessir riddarar
vitu eigi, hvað þeir skulu um
ræða um sínar unnustur að
svo búnu, ef sumar eru
reyndar, en sumar óreyndar
og ganga undir frjálsar" (bls.
273).
Á samsvarandi stað í rímun-
um er ekki minnst á Gerflet:
Engi vildi auðar Gná
yfir sig leggja möttul þá,
heldur en ganga á heitan eld,
hallar degi en líður á kveld.
Drengurinn talar við gögling nú:
„dári þér ekki mína frú;
látið þær klæðast búnings bót.“
Bölvað var honum þegar í mót.
Kóngurinn lagði úrskurð á,
allar skyldu meyjar þá
í hann fara að engri dvöl -
„oss er mest í sulti kvöl.“
(III 54-56)
Sjálf sögulokin eru mismun-
andi í þessum tveim verkum.
Sagan endar svo:
En konungur settist þá til
borðs og öll hirð hans. Og
má það með sönnu segja, að
þar sat margur góður riddari
angraður sakir sinnar unn-
ustu. En Artús konungur lét
veita hirð sinni með svo mikl-
um kostnaði, að hvergi hefur
Allar þessar breytingar
snúast um eitt: heiður.
Frægastur er Artús fyrir sitt „kringlótta sess". Hér er hann í hópi
riddara hringborðsins.
4
72