Ný saga - 01.01.1989, Side 86

Einstakar myndir
verða ígildi fyrir
ákveðna heild, hús,
klæðnað, verslun eða
eitthvað þvíumlíkt.
Heimilisfólk á Stóruborg í Víðidal. Þessi mynd nýttist sérlega vel á myndbandinu vegna þess að hún gefur
svo margvíslegar upplýsingar. Hún gefur m.a. hugmynd um fólksfjölda á efnuðu sveitaheimili: annars
vegar er bóndinn og fjölskylda hans, samanlagt þrjár kynslóðir, hins vegar hjúin; fólkið sem heldur á
amboðunum er vafalaust vinnufólk. Myndin gefur því einnig tilefni til umræðu um stéttir. Rugguhestur litla
drengsins er gott dæmi um góða efnahagslega afkomu húsráðenda. Myndin sýnir auk þess m.a. verktækni
þessa tíma.
fái að segja frá. Hins vegar var
mikilvægt að benda á atriði sem
búast mætti við að færu fram
hjá áhorfanda og vekja athygli á
þeim þáttum sem höfundi
fannst mikilvægt að myndirnar
túlkuðu. Um það er myndin
sem birt er hér með greininni
af Stóruborg í Víðidal og heim-
ilisfólki þar einmitt gott dæmi.
Börn og unglingar leiða tæp-
lega hugann að því við fyrstu
sýn að myndin sýni m.a. stétta-
skiptingu í íslenska bændasam-
félaginu; fólkið með amboðin
er vafalaust vinnufólkið á
bænum. Sú ábending leiðir
jafnframt hugann að ólíkum
kjörum verkafólks og smá-
bænda annars vegar og högum
efnaðs bændafólks hins vegar.
Myndin gefur einmitt tilefni til
þess að benda á að útilokað sé
að börn kotbænda hafi nokkurn
tíma getað eignast eins glæsi-
legt leikfang og rugguhestinn
sem drengnum á myndinni hef-
ur áskotnast.
Að loknu myndavali og frá-
gangi á texta var unnt að fara að
fullvinna myndbandið. í þessu
tilviki er það unnið beint eftir
skyggnunum. Það er því ekki
þörf á að fá einnig kópíur af
myndunum sem að sjálfsögðu
skiptir miklu máli með tilliti til
kostnaðar. Alls eru notaðar um
150 myndir í verkið; sumar
myndir eru notaðar í heild
sinni en aðeins hlutar úr
öðrum. Sumar myndir eru að-
eins sýndar örstutt en aðrar
lengur og farið yfir myndflötinn
og „inn í“ einstök atriði í mynd-
unum.
AÐ MÖRGU ER AÐ
HYGGJA
Auðvitað eru ýmsir erfiðleikar
samfara því að setja saman verk
eins og hér hefur verið lýst og
verða aðeins örfá atriði rædd
hér. Myndir þarf auðvitað að
taka með fyrirvara eins og aðrar
heimildir. Á þeim tíma sem hér
er fjallað um voru ljósmynda-
vélar fyrirferðarmiklar og
myndataka var töluvert fyrir-
tæki. Þessi atriði höfðu m.a. í
för með sér að myndir eru í
mörgum tilvikum uppstilltar og
fólk gjarnan tilhaft. „Daglega
lífið" sem við sjáum er því
stundum töluvert miklu huggu-
legra en ástæða er til að ætla að
það hafi verið í raun. Það þarf
að fara varlega í að draga álykt-
anir út frá myndum, eins og
öðrunt heimildum. Þessi um-
ræða leiðir hugann að öðru en
þó tengdu vandamáli. Augljóst
er að farið er afar fljótt yfir sögu
þegar reynt er að lýsa sam-
félagsgerð í hálftíma langri
mynd. Einstakar myndir verða
ígildi fyrir ákveðna heild, hús,
klæðnað, verslun eða eitthvað
þvíumlíkt. Afar mikið verður
um alhæfingar og ljóst að ekki
er tekið tillit til sérkenna og sér-
aðstæðna. En þetta vandamál er
víst ekki aðeins bundið þessu
verkefni.
84