Ný saga - 01.01.1989, Síða 87

Ein ástæða þess að heimilda-
myndagerð hefur ekki verið
stunduð af meiri þrótti en raun
ber vitni er vafalaust kostnaður-
inn sem henni er samfara; sé í
stórt ráðist dugar ekki að tala
um hundruð þúsunda heldur
milljónir króna. Svo eru oftast
ekki miklir möguleikar á að
selja framleiðsluna fyrir viðun-
andi verð. Varðandi það verk
sem hér hefur verið rætt um, þá
þarf undirritaður sjálfur að
kosta undirbúning við gerð
myndarinnar, t.d. myndasöfnun
og ljósmyndun. Hins vegar er
unnið að sjálfri gerð mynd-
bandsins innan Kaupmanna-
hafnarháskóla og stendur skól-
inn straum af þeim kostnaði. Sá
kostnaður sem kemur í hlut
höfunaar er þó verulegur. Tekj-
ur sem hugsanlega fást fyrir
sölu á verkinu skiptast á milli
höfundar og skólans.
SVÖRUM KALLI
TÍMANS
Nú fer notkun hvers konar
myndefnis ört vaxandi eftir
margra alda yfirráð hins ritaða
máls. Mikilvægt er að sagn-
fræðingar sinni kallinu og taki
þátt í þeirri þróun sem á sér
stað. Þar að auki er ljóst að kost-
ir þess að nota myndmál við
miðlun sagnfræðiefnis eru
margvíslegir og er fráleitt ann-
að en að nýta sér möguleika
þess. Með notkun myndefnis
verður sagan „raunverulegri"
og hefur meiri áhrif á móttak-
andann. Auk þess er myndmál-
ið í mörgum tilvikum miklu
betur fallið til frásagnar; ein
mynd getur oft betur greint frá
atburðum en löng rituð lýsing.
Óskandi er að farið verði að
sinna þessum þætti betur, ekki
síst innan Háskóla íslands, og
sköpuð aðstaða þar til þess að
unnt sé að nota þennan miðil
meira en gert hefur verið hing-
að til. Reyndar hefur orðið vart
við vaxandi áhuga á heimilda-
myndagerð á undanförnum
árum. Má þar nefna heimilda-
myndir tengdar ritun Iðnsögu
íslendinga, myndir um sögu
sjávarútvegs, heimildamynd um
sögu Korpúlfsstaða o.s.frv.
LOKAORÐ
Hér hefur í stuttu máli verið
skýrt frá tilraun til þess að miðla
sagnfræðiefni fyrst og fremst
með myndum og hvatt til þess
að sagnfræðingar og aðrir sem
vinna í tengslum við þá grein
nýti sér myndmál betur en
hingað til hefur verið gert. TJm
leið er í þessu fólgin áskorun
um að dregið verði úr notkun
mynda til skreytingar eins og al-
gengast hefúr verið hingað til
en myndum leyft að njóta sín
sem sjálfstæðum heimildum við
miðlun á sögulegu efni.
Það verkefni sem hér hefur
verið skýrt frá felur í sjálfu sér
ekki í sér margar nýjungar ef
betur er að gáð; að nota „kyrr-
myndir" sem uppistöðu í
„hreyfimynd“ er daglegt brauð í
fjölmiðlun. Nýjungin felst í því
að nýta þennan möguleika í
sagnfræði og að nota gamlar
samtímaljósmyndir sem uppi-
stöðu við að endurgera sögu-
legan veruleika.
Uppstilling. Það er víst óhætt að útiloka að þessi mynd sé augna-
bliksmynd; hún ersvo greinilega uppstillt. A.m.k. konurnarhafa haft
fyrir því að laga sig til áður en myndin var tekin. Myndin getur nýst
ágætlega þegar rætt er um verkaskiptingu milli kynja. Hins vegar
gengi tæplega að taka klæðnað fólksins sem dæmi um daglegan
klæðnað vinnufólks um aldamót.
Dregið verði úr notkun
mynda til skreytingar
en myndum leyft að
njóta sín sem sjálf-
stæðum heimildum.
85