Hugur - 01.06.2009, Síða 92

90
Peter Singer
þessar eignir verði fullnægt. Einnig er það svo að hvað svo sem maðurinn
á ofgnótt af skal, samkvæmt náttúrurétti, gefið til fátækra svo þeir geti
brauðfætt sig. Þetta segir Ambrósíus og þetta kemur líka fram í Decretum
Gratiani \ Úrskurðir Gratians'']: „Brauðið sem þú geymir tilheyrir hinum
hungruðu; klæðin sem þú felur hinum nöktu; og féð sem þú átt grafið í
jörðu er bjargráð og frelsi öreiganna."’
Nú ætla ég að velta fyrir mér ýmsum atriðum sem miklu frekar eru hagnýt en
heimspekileg og skipta máli þegar breytt er samkvæmt þeirri siðferðilegu niður-
stöðu sem við höfum komist að. Þessi atriði draga ekki úr þeirri kröfu að við ger-
um allt sem í okkar valdi stendur til að koma í veg fyrir hungursneyð, heldur úr
þeirri hugmynd að það að gefa fulgur fjár sé besta leiðin til að ná þessu markmiði.
Stundum er sagt að þróunaraðstoð ætti að vera á ábyrgð hins opinbera og að
menn ættu þess vegna ekki að gefa fé til góðgerðarsamtaka sem rekin eru af ein-
staklingum. Sagt er að það að gefa til einkarekinna hjálparsamtaka geri stjórn-
völdum og þeim sem gefa ekki fé til hjálparstarfs kleift að koma sér undan skyld-
um sínum.
Þessi röksemdafærsla virðist gera ráð fyrir að eftir því sem fleiri gefi til einka-
rekinna hjálparstofnana verði ólíklegra að stjórnvöld axli fulla ábyrgð á slíkri að-
stoð. Þessi hugmynd er órökstudd og virðist að mínu mati ekki mjög sennileg. Hin
öndverða skoðun virðist líklegri: að ef enginn gefur af fusum og frjálsum vilja þá
muni ríkisstjórnin gera ráð fyrir því að þegnarnir hafi engan áhuga á að veita fé til
þeirra sem búa við hungursneyð og vilji ekki vera knúnir til þess að gefa fé til
hjálparstofnana. Hvað sem því líður — nema að það væri mjög líklegt að með því
að neita að gefa fé væri stuðlað að því að ríkisvaldið veitti gríðarlega aðstoð - þá
er það svo að þeir sem neita að gefa fé til hjálparstofnana af fiísum og frjálsum vilja
hafna því um leið að þeir vilji koma í veg fyrir þjáningar án þess að geta bent á
nokkra haldbæra, jákvæða afleiðingu af þessari ákvörðun. Sönnunarbyrðin fyrir því
að neitun þeirra muni leiða til þess að ríkisstjórnin muni grípa til aðgerða hvílir
þar af leiðandi á þeim sem neita að veita aðstoð.
Eg vil auðvitað ekki draga þá staðreynd í efa að ríkisstjórnir velmegandi ríkja
ættu að veita margfalt meiri skilmálalausa aðstoð en þær gera núna. Ég er h'ka
sammála því að ekki er nóg að einstaklingar gefi fé og að við ættum að berjast fyrir
algerlega nýjum viðmiðum um fjárgjafir frá einstaklingum og hinu opinbera til
þeirra sem búa við hungur. Reyndar myndi ég skilja þann sem teldi mikilvægara
að berjast fyrir þessum nýju viðmiðum en að gefa sjálfur fé, þó svo að ég efist um
að það skih miklum árangri að breyta ekki sjálfur eftir því sem maður boðar. Því
miður er það svo að fyrir mörgum er hugmyndin um að „það sé ábyrgð ríkisstjórn-
4 [Decretum Gratiani eða Úrskurðir Gratians er safn 3800 texta sem fjalla um kirkjurétt. Bene-
diktínamunkurinn Gratian safnaði textunum saman í kringum 1140. Kennsla í kirkjurétti
innan hinnar kaþólsku kirkju var byggð upp á textunum úr verkinu í margar aldir bar á eftir.
-Þýð.]
5 Summa Tieo/ogica, II-II, sp. 66, gr. 7, í Aquinas, Se/ected Political Writings, ritstj. A.P.
d’Entreves, þýð. J.G. Dawson (Oxford, 1948), s. 171.