Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Blaðsíða 69

Hlutfall samneyslunnar af landsframleiðslu mælist 25,2% á árinu 2002 samanborið við
23,6% árið 2001. Hlutur samneyslu ríkisins er heldur að þokast niður á við eftir að hafa
hækkað á milli áranna 2001 og 2002 og hlutur sveitarfélaganna og almannatrygginga
stendur nú í stað eftir hækkun á árinu 2002.
Laun og launatengd gjöld eru stærsti liður samneyslunnar. Árið 2001 var hlutur launa í
samneyslunni tæp 63% en hefur síðan heldur hækkað eða í 63Vi% árið 2002.
Fjárfesting
Eftir umtalsverða aukningu í fjárfestingu atvinnuveganna á árunum 1999 og 2000 dróst
hún saman á síðastliðnum tveimur árum. Þannig minnkaði fjárfesting um rúmlega 14%
að magni árið 2001 og 19% árið 2002. Á árinu 2002 var hlutfall fjárfestingar atvinnuveg-
anna af landsframleiðslu um 10% samanborið við rúmlega 16% árið 1998.
Samdráttarins gætir í flestum greinum atvinnulífsins enda var mikil aukning í fjárfest-
ingu flestra atvinnugreina á tímabilinu 1998-2000. Þannig dróst fjárfesting í sjávarútvegi
saman um 14% árið 2001 og um 56% árið 2002. í málmiðnaði var samdrátturinn 19% árið
2001 og 24% árið 2002. Fjárfestingar í rafveitum og virkjunum eru ætíð sveiflukenndar á
milli ára. Þannig jókst fjárfesting orkufyrirtækjanna um 16% árið 2001 en dróst hins vegar
saman um 7,6% árið 2002. Á árinu 2002 var hins vegar aukning í fjárfestingu í hótel- og
veitingahúsarekstri og jókst framboð á gistirými á höfuðborgarsvæðinu um 10%. í kjölfar
tækniframfara og aukins frelsis í fjarskiptageiranum á seinni hluta tíunda áratugarins fylgdu
miklar fjárfestingar. Snögglega dró úr þessum fjárfestingum á árunum 2001 og 2002.
Mikill vöxtur hefur verið í umsvifum í fasteigna- og eignarleigustarfsemi á undanförnum
árum. Með tilkomu nýrra félaga sem fjárfesta í byggingum og mannvirkjum hafa fjár-
festingar í þessum geira aukist en minnkað að sama skapi hjá ýmsum öðrum greinum.
Með aukinni útbreiðslu einkaframkvæmdar á vegum hins opinbera hafa fjárfestingar
færst frá opinbera geiranum yfir til atvinnulífsins.
íbúðafjárfesting og fasteignamarkaður
Uppsveiflan í efnahagslífinu frá 1996 til 2001 leiddi til fjörkipps í
íbúðabyggingum og náði hámarki á árunum 2000 og 2001 þegar
íbúðafjárfesting jókst um nær fjórðung. Nokkur tími leið því áður
en uppsveiflan endurspeglaðist í auknum íbúðabyggingum. Það
má meðal annars rekja til þess að nokkurt framboð á húsnæði var
þegar fyrir hendi áður en þrýstingur eftirspurnar myndaðist með
tilsvarandi verðhækkunum á fasteignum. Frá 2002 hefur slaki í
efnahagslífinu sett svip sinn á þróun íbúðabygginga. Framboð á
nýbyggðu húsnæði jókst mun minna árið 2002 en næstu tvö árin á
undan þótt íbúðaverð hafi haldið áfram að hækka. Samkvæmt
áætlun Hagstofunnar er talið að íbúðafjárfesting hafi aukist um
liðlega 5% árið 2002.
Ibúðabyggingar.
Heimild: Fasteignamat
ríkisins.
Fasteignaverðlag og lánastarfsemi
Þótt verðbólga hafi farið ört lækkandi á síðastliðnu árinu 2002 hélt fasteignaverð áfram
að þokast upp á við. Þessi þróun endurspeglar að einhverju leyti vaxandi eftirspurn eftir
húsnæði á sama tíma og dregið hefur úr almennri eftirspurn, sérstaklega eftir varan-
legum neysluvörum. Hér má benda á ýmsa orsakaþætti. Reglur íbúðalánasjóðs um
hámarkslán voru rýmkaðar árið 2001 og ákveðið að hækka lán til kaupenda með lágar
tekjur upp í 90% af kaupverði. Þessi ákvörðun hefur haft veruleg áhrif á fasteigna-
markaðinn og aukið eftirspurn eftir húsnæði þar sem hún hefur gert tekjulágum kaup-
Tækniannáll