Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Blaðsíða 172

WAAS vottað og tekið í notkun í Bandaríkjunum. Stefnt er að því að evrópska kerfið
EGNOS verði vottað og starfhæft seinni hluta árs 2004. Þeir aðilar sem hafa verið leiðandi
í hönnun þessara kerfa hafa tryggt samvirkni þeirra þannig að sömu viðtæki geti tekið
við leiðréttingum frá báðum kerfunum.
EGNOS leiðréttingarkerfið er byggt upp af fjórum stjórn- og útvinnslustöðvum, „Master
Control Center" (MCC), 34 viðmiðunarstöðvum, „Receiver and Integrity Monitoring
Station" (RIMS) og tveimur fjarskiptastöðvum sem tengjast fjarskiptagervihnöttum.
RIMS eru staðsettar með ákveðnu millibili á þjónustusvæði leiðréttingakerfisins. Loftnet
stöðvanna eru staðsett á nákvæmlega þekktum stöðum á jörðinni. Stöðvarnar safna
upplýsingum um stöðu gervihnatta bæði í GPS og GLONASS, merkiseiginleika ásamt
frekari upplýsingum. Þessar upplýsingar eru sendar til einnar af fjórum MCC-stjórnar-
og -úrvinnslustöðvunum þar sem útbúin eru leiðréttingarmódel yfir þjónustusvæði kerf-
isins og heilleiki þess reiknaður. Þessar upplýsingar eru áframsendar til fjarskiptastöðva
þar sem upplýsingarnar eru sendar upp í endurvarpshnetti sem svífa yfir miðbaug jarðar.
Á mynd 4 má sjá yfirlitsmynd af uppbyggingu EGNOS-kerfisins. Auk leiðréttinga-
upplýsinga senda endurvarpsgervihnettirnir líka út fjarlægðarmerki eins og hefðbundnir
GNSS-gervihnettir og auka þannig við fjölda GNSS-hnatta sem er sjáanlegur. Auk
leiðréttingaupplýsinga fær notandinn upplýsingar um heilleika GNSS-kerfanna. I fyrsta
lagi sést ef GNSS-merki séu gölluð. Ef RIMS-stöð mælir færslu á GNSS-staðsetningu sinni
samanborið við þekktu staðsetninguna, mældum tímastimplunum ber ekki saman við
aðrar RIMS-stöðvar, gervihnöttur sendir út gölluð merki eða annað, þá verður þess strax
vart í EGNOS. Út frá breyttum skilyrðum eru ný módel reiknuð og heilleika upplýsingar
gefa til kynna að ákveðinn gervihnöttur sé ekki í lagi og skuli ekki notaður. Allar þessar
upplýsingar berast notandanum á sjálfvirkan hátt og viðtækið varar notandann við
breyttum aðstæðum. I EGNOS-kerfinu er eftirlitshringur því endurvörpuðu EGNOS-
merkin sem notandinn móttekur eru einnig móttekin í RIMS stöðvunum. Þau merki
ásamt GNSS-merkjunum eru notuð af eftirlitsalgrímum sem EGNOS-heilleikaeftirlitið
byggist á. Þannig er notanda líka gert viðvart ef bilanir koma fram í EGNOS-kerfinu sjálfu.
WAAS- og EGNOS-kerfin munu stytta viðvörunartímann, frá því að bilun verður í gervi-
hnetti þar til notanda hefur verið gert viðvart, niður í sex sekúndur. Þá mun nákvæmni
staðsetningar verða innan við einn metra í 95% tilvika á þjónustusvæði kerfanna. Einnig
mun fjöldi gervihnatta sem senda fjarlægðarmælingar aukast þar sem gervihnettirnir
sem senda leiðréttingarnar senda einnig fjarlægðarmerki um tiltakanleika, eins og áður
hefur komið frami. Þessi nákvæmni og heilleiki
nægir til að uppfylla kröfur flugsins fyrir aðflugslág-
mark allt að 250 fet yfir jörðu. Fyrstu GNSS-
nákvæmnisaðflugin sem byggja á leiðáögu frá
víðfeðmu leiðréttingarkerfi, eru byggð á WAAS og
hafa nýlega verið tekin í notkun í Bandaríkjunum.
Nú er í þróun undir forystu Evrópusambandsins og
Evrópsku geimvísindastofnunarinnar nýtt evrópskt
GNSS-kerfi sem hefur hlotið heitið Galileo. Hér er
um að ræða GNSS-kerfi sem svipar mjög til GPS- og
GLONASS-kerfanna að hönnun og uppbyggingu.
Kerfið, sem búist ef við að verði tilbúið árið 2008,
verður með 30 Galileo-gervihnetti á þremur
sporbrautum í 23.616 km hæð umhverfis jörðina
með 56° brautarhalla miðað við miðbaug. Þessir
gervihnettir munu líkt og í hinum kerfunum senda
niður gagnastrauma sem notendur nota til tíma- og
fjarlægðamælinga til að ákvarða staðsetningu sína.
Vegna þess að Galileo- og GPS-kerfunum svipar
mjög saman í tæknilegri útfærslu þá er ekki ólíklegt
1 6 8
Arbók VFl/TFl 2003