Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Blaðsíða 265
7) Eiginleikar vökvans, hitastig T = 80°C, eðlisþyngd p = 970 (kg/m3) og seigja
y = 3,65xl0"6 (m2/sek)
8) Orkuverð kh = 2,3 (kr / (W klst)), afskriftartími er na = 20 (ár), ávöxtunarkrafa er
i = 10% og keyrslutími á ári h = 360 x24 (klst).
Þekking tengd dælueiningu segir til um tegundir, stærðir og fjölda og auk þess hvernig
þær eru tengdar saman (t.d. hliðtenging, raðtenging). Það skal tekið fram að í þessu
verkefni er hvorki tekið tillit til þrýstistillingar né rekstraröryggis.
Þekkingin sem hver pípuleggur hefur felur í sér val á hagstæðasta þvermáli út frá saman-
burði á stofn- og rekstrarkostnaði ásamt minnstu stöðluðu veggþykkt út frá hönnunar-
þrýstingi og eru niðurstöður sýndar á mynd 6.
Mynd 6 sýnir niðurstöður hönnunar þar sem pípuþykkt er minnsta þykkt sem völ er á
fyrir allar pípurnar eða 4.0 mm. Þvermál á pípu frá A til B er 200 mm en frá B til C er þver-
málið 150 mm. pípan frá A til D er 250 mm og 200 mm pípa er frá D til E.
Dælufyrirkomulagið eru þrjár hliðtengdar dælur,
tvær dælur nr. 5 sem dæla 150 m3/klst í 70 m
þrýstihæð og ein dæla nr. 6 sem dælir 180 m3/klst í
75 m þrýstihæð, sjá nánari upplýsingar um dælur í
heimild [20]. Það skal tekið fram að ekki var tekið
tillit til áreiðanleika eða að rennslið gæti verið
breytilegt. I hundrað keyrslum náðist þessi besta
lausn að meðaltali á 7 ítrunum með 30 einstakl-
ingum eða með 210 athugunum. Ef engin þekking er
til staðar og erfðareiknirit var einnig notað til að
besta þvermál, þykktir og tegundir af dælum, náðist
ekki besta lausn með 100 ítrunum nema í 60% til-
vika. Að tengja þekkingu við einingar líkansins er
því grundvallaratriði til að ná fram bestu lausn.
Lokaorð
Niðurstöður verkefnisins sýna að með tengingu aðgerðarstuddrar rökleiðslu við best-
unaraðferðir fyrir hönnun með tilliti til ólíkra sviða, þar sem líkanstudd rökleiðsla er
notuð sem þekking eininga, er hægt að ná fram víðværri bestun við kerfishönnun. Með
því að beita kerfisbundinni aðferð er hægt að skilgreina líkanið út frá hönnunarfor-
sendum og tengja þekkingu við einingar líkansins þannig að bestun verður markvissari.
Aðferðin var prófuð við hönnun á pípukerfi og í ljós kom að hægt er að framkvæma
staðbundna bestun fyrir óháðar einingar. Háðar einingar eins og skipulag eða lega pípu-
kerfisins verður að besta víðvært og er það gert með erfðareikniriti.
Til að sannreyna aðferðina var notað einfalt hönnunarverkefni. Næsta skref er að taka
tillit til annarra þátta eins og áreiðanleika, flóknara kerfis og kvikrar svörunar. Jafnframt
þarf að bera saman ólíkar MDO-aðferðir við tengingu á milli sviða.
Heimildir
[1] A.D. Belegundu ogT.R.Chandrupatla.Adapfof/on in Natural and Artificial Sýstems. New Jersey, Prentice Hall,1999.
[2] R.D. Braun og I. Kroo. Development and Application of the Collaborative Optimization Environment, Multidisciplinary
Design Optimization. State of the Art, Ed. N. Alexandrov og M.Y. Hussaini, SIAM, 1997.
[3] E.J. Cramer, J.E. Dennis, P.D. Frank, R.M. Lewis og G.R. Shubin. Problem Formulation for Multidisciplinary Design
Optimization. SIAM Journal on Optimization, 4(4), pp. 754-776, Nov., 1994.
[4] M. da C. Cunha og J. Sousa. Water Distribution Network Design Optimization: Simulated Annealing Approach. J. Water
Resour. Plng. and Mgmt., ASCE, 125(4) 215-221,1999.
Ritrýndar vfsindagreinar
2 6 1