Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Blaðsíða 227
Tímaskortur og reynsluleysi við
gerð gátlista og áhrifakvarða er
augljós veikleiki á þessum at-
hugunum, sem eingöngu eru
byggðar á huglægu mati hinna
þriggja sérfræðinga. Ekki vannst
tími til að rannsaka forsendur
þeirra fyrir matinu og ber því að
skoða niðurstöðurnar fremur
sem vísbendingar en sem afger-
andi útkomu viðamikilla rann-
sókna. í töflu 3 er að finna yfirlit
yfir alla umhverfisþættina og
áhrifamat sérfræðinganna svo og
heildareinkunn hvers aðalþáttar.
r Tafla 3. Lokaniðurstöður mats á umhverfisþáttum á öðru og þriðja þrepi \
Valkostur vogtölur RVA RLA HHA KIA
Öryggi
Flugslys 0,4 8 8 9 8
Umferðarslys 0,6 9 9 6 3
Lokaeinkunn 8,6 8,6 7,2 5,0
Félagsleg áhrif
Skipulag 0,4 4,5 8 9 9
Önnur landnotkun 0,2 2,5 4 7,5 7,5
Þjónustustig 0,4 8,6 8,4 6,2 5,7
Notagildi 0,4 8 9 5 9
Fjarlægð 0,6 9 8 7 3,5
Lokaeinkunn 5,74 7,36 7,42 7,38
Umhverfisáhrif
Hávaði og mengun 0,3 6 7 9 8
Áhrif flugs 0,3 5 2 3 9
Áhrif mannvirkja 0,3 9 1 4 9
Sjónræn áhrif 0,1 9 1 3 9
Lokaeinkunn 6,9 3,1 5,1 8,7
v
Samanburður umhverfisþátta valkosta
Umhverfisþættir er meðhöndlaðir aðskildir frá hagrænum þáttum og umhverfiseinkunn
(EQI) reiknuð fyrir hvern valkost. Umhverfiseinkunn er skilgreind sem vegin summá
einkunna allra umhverfisþátta (Bisset, 1988). Oft eru skilgreind svokölluð nytjaföll ii;(x,)
fyrir hvern umhverfisþátt, sem taka gildi á skala 0-10, þannig að hærra gildið táknar
mestu umhverfisgæði. I stað þess að skilgreina þessi nytjaföll, eru vogtölur höfunda
Wj, sbr. töflu 2 og einkunnir sérfræðinganna U,(x(), sbr. töflu 3 notaðar beint. Vegin summa
þeirra er því umhverfiseinkunnin EQI, þ.e.
£Ö/=t/(x)=X !/,(*,)• w, (1)
/=1
Niðurstöðurnar eru sýndar í töflu 4. Aframhaldandi notkun Reykjavíkurflugvallar fyrir
innanlandsflug fær hæstu umhverfiseinkunn (RVA=7.83). Landfylling í Skerjafirði fær
einnig háa einkunn (RLA=7.43), vegna mikils öryggis, jákvæðra félagslegra áhrifa og
þrátt fyrir það að umhverfisáhrifin séu varla viðunandi. Nýr flugvöllur í Hvassahrauni
fær þriðju hæstu einkunn (HHA=6.87) og Keflavík rekur lestina (KIA=6.04). Munurinn
á þessum einkunnum (EQI gilda) er tæplega nógu mikill til að skapa góðan grundvöll
fyrir ákvarðanatöku. Því er líklegt að hagrænar stærðir rnuni vega þungt við endanlega
ákvörðunartöku.
Ef litið er nánar á umhverfisþættina, kemur í ljós að landfylling í Skerjafirði fær mjög lága
einkunn eða 3,1. Þessi lága einkurtn kemur einungis óbeint fram í meðaleinkunn, en
kynni að teljast óviðunandi. Því gæti verið rökrétt að innleiða rauð flögg, þ.e. ef um-
hverfisþáttur fær einkunn undir tilteknu marki, t.d. 5, en hér er 5-7 talið viðunandi. Rautt
flagg myndi ýta valkosti út af borðinu. Með slíkri nálgun væri ekki hægt að fallast á land-
fyllingu í Skerjafirði
vegna óviðunandi
umhverfisáhrifa, þó
svo að meðalein-
kumr sé sú næst-
besta.
/ Tafla 4. Umhverfisgæðavísitala hinna fjögurra valkosta \
Umhverfisþáttur Öryggi Félagsleg áhrif Umhverfisáhrif £e/=í7U)=Ít7,(í,)-W,
Vogtölur: wi 0,660 0,165 0,175
RVA - Reykjavíkur- flugvöllur 8,6 5,74 6,9 7,83
RLA - Flugvöllur á Lönguskerjum 8,6 7,36 3,1 7,43
HHA - Flugvöllur í Hvassahrauni 7,2 7,42 5,1 6,87
KIA - Keflavíkur-flugvöllur V 5.0 7,38 8,7 6,04 J
Ritrýndar vísindagreinar
2 2 3