Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Qupperneq 150

meðferð til að byrja með þangað til orku-
búskapur hefur batnað. Samvinna, sem
gerir miklar kröfur til sjúklings getur
ekki tekist vel nema sjúkrasaga, skoðun
og greining sé vel gerð, búið sé 1 raun
að útiloka aðra sjúkdóma, sjúkbngur skilji
hvert stefnt er og gangist inn á samning-
inn. Meðferðaráætlun þarf að endurskoð-
ast með reglulegu millibili.
Sá sem hefur fengið vöðvagigt er likleg-
ur til að fá hana aftur síðar á æfinni,
á sama hátt og aðrir hafa tilhneigingu til
Meðferð á sjúkrahúsi:
1. Sjúkrasaga, skoðun og grein-
ing er byrjun og undirstaða meðferð-
ar.
2. Skýra orsakir einkenna svo að
sjúklingur skilji meðferðina. Eru
vefjaskemmdir til staðar og hvaða
þátt eiga þær ?
Vítahringir.
A. Verkur ?=* vöðvaspenna.
B. Taugaspenna, kviði 3?vöðvaspenna.
C . Kvíði<==* svefntruflunjE? þreyta^
þunglyndi.
Gera sjúklingi ljóst að viss spenna er
óhjákvæmileg við allt álag. Sé álagið
innan skynsamlegra marka á góð hvíld
að endurnæra.
3. Meðferðaráætlun er byggð á
þessum þekkingaratriðum. Áætlunin
er samningur þar sem sjúklingur hef-
ur skyldur og ábyrgð. Ákveða þarf
dvalartima (t.d. "mest 3ja vikna
þjálfun" eða "allt að 5 vikum, svo
lengi sem framför er góð").
4. Lyf.
Verkjalyf til að rjúfa vftahring A.
Róandi, svæfandi, vöðvaslakandi og/
eða anti-depressiv lyf að kvöldi til
að tryggja djúpan svefn og auka orku
(hringur B og C).
5. S júkraþjálfun . Hiti, nudd, æfing-
ar, tog o. s.frv. Kenna vöðvaslökun.
6. Líkam sþjálfun í nokkrar klst. á
dag strax og orka leyfir (sund, göng-
ur, músiktherapi). Æskilegt er að
sjúklingur sé líkamlega þreyttur að
kvöldi. Útvíkka þreytumörk.
7. Endurskoða li f s my'nstr i ð ,
heilsurækt, sim^ðferð (sjá texta).
að fá magasár eða exzem þegar ytra eða
innra álag eykst. Þvi meir sem þrek
sjúklingsins er annars vegar og þvi betur
sem hann kann að hvílast hins vegar,
þeim mun meira álag þolir hann. Því
betur sem hann þekkir líkama sinn og
vöðvaspennu þeim mun minni líkur eru á,
að hann misnoti likama sinn, en lagfæri
vandamálin jafnóðum. Slíkur maður á
ekki að þurfa að verða óverkfær, né þurfa
að leggjast inn á spítala vegna vöðvagigtar.
Sá sem ekki nennir að reyna á sig get-
ur ekki með rökum né sanngirni krafist
þess, að hreyfingakerfi hans sé í lagi.13)
Læknir getur gert sjúklingi síhum mikið
gagn með þvi að benda honum á ábyrgð
sina gagnvart eiginn líkama og mikið ógagn
með þvi að taka af honum þessa ábyrgð,
en ganga inn í líknarahlutverkið, að full-
nægja kröfunni um linun þjáninga og góða
líðan. Slík vinnubrögð stuðla aðeins að
lélegri heilsu sjúklinga, óheppilegri út-
þenslu heilbrigðiskerfisins, misnotkun
lyfja og fjölgun öryrkja.
Að lokum er hér saga sjúklings, sem
ég tel að sé dæmisaga fyrir stóran hóp
fólks. Sagan á að gefa hugmynd um
hvernig hasgt er að framkvæma þau sjónar-
mið, sem hér hafa verið sett fram:
35 ára tæknimaður, 3ja barna faðir,
sem á og rekur gott verslunar- og þjón-
ustufyrirtæki. Eftirtalin einkenni, sem
hafa komið af og til undanfarin ár, voru
verst um miðjan vetur 1976-77:
1. Svimatilkenning, oft ásamt spennu-
höfuðverk og hálsríg. Þreyta í augum
og erfiðleikar að beita sér við fína
tæknivinnu.
2. Verkur fyrir brjósti, mest vinstra
megin, leiðir stundum út í vinstra
handlegg með dofa í hendi. Þessi
verkur kemur aðeins þegar honum
liður verst. Verknum fylgir kvíðatil-
finning í brjóstinu.
3. Kviðverkir með harðlífi og niðurgangi
til skiptis.
4. Svefnleysi, sem lýsir sér þannig, að
hann sofnar gjarnan að kvöldinu, en
vaknar sfðan eftir 2-3 stundir með
þráhyggju, hugsanir, sem ekki vilja
fara. Sofnar oft ekki aftur fyrr en
undir morgun. í sambandi við þetta
eru sjálfsásakanir fyrir ódugnað og
fleira.
5. Almenn þreyta og verkkvíði, byrjar
morguninn þreyttur, finnur fyrir enn
148