Uppeldi og menntun - 01.07.2014, Qupperneq 14

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(2) 201414
Við erUm fámenn þjóð
Sameining Kennaraháskólans og Háskóla Íslands
Við sameiningu Kennaraháskóla Íslands og Háskóla Íslands var ákveðið að gerð
yrði úttekt á því hvernig til hefði tekist að ákveðnum tíma liðnum og í janúar 2014
samþykkti háskólaráð að farið yrði í þá vinnu. Úttektin var með sérstaka áherslu
á kennaramenntunina. Það var nokkuð gagnrýnt innan sviðsins þar sem kennara-
menntunin er einungis hluti af þeirri menntun sem fram fer á Menntavísindasviði. Ég
fagna þessari úttekt og tel að hún geti orðið okkur mikilvægur leiðarvísir næstu fjögur
árin. Ég stýrði sjálfsmatsþætti þessarar úttektar og það gaf mér góða innsýn í þau
viðhorf sem eru ríkjandi á öðrum sviðum Háskólans gagnvart Menntavísindasviði og
þær væntingar sem fólk hafði til sameiningarinnar.
Stofnanir hafa mismunandi menningu og hefðir og það er þekkt frá sameiningu
stofnana erlendis að slíkt ferli getur tekið mörg ár. Skortur á skilningi á menningu,
sjónarmiðum og vinnubrögðum getur tafið ferlið. Þegar stofnanir eru misstórar gætir
þeirrar tilhneigingar að menning stærri stofnunarinnar nái yfirhöndinni og hætta er
á að sú minni tapi sérkennum sínum. Árangursrík sameining stofnana felur í sér að
sérkenni og styrkleikar beggja nái að halda sér og þannig verði til sterkari eining en
áður. Þetta var einmitt eitt af meginmarkmiðum sameiningar Kennaraháskólans og
Háskóla Íslands, þ.e. að efla háskólamenntun á Íslandi og skapa sterkari heild sem er
byggð á sérstöðu og samhæfingu beggja stofnana.
Sameiningin við Háskóla Íslands er ekki eina sameiningin sem ég hef tekið þátt
í. Ég hef áður minnst á sameiningu Fósturskólans, Íþróttakennaraskólans, Þroska-
þjálfaskólans og Kennaraháskólans. Kennaraháskólinn var stærsta einingin. Viðhorfin
gagnvart minni skólunum voru sumpart áþekk þeim sem ég finn nú gagnvart Mennta-
vísindasviði. Við sem komum úr minni skólunum áttum að ganga inn í það sem fyrir
var í gamla Kennaraháskólanum og það var ekki alltaf mikil virðing borin fyrir því
sem við höfðum fram að færa.
Af fenginni reynslu tveggja sameininga hef ég séð að mannlegi þátturinn er gífur-
lega þýðingarmikill. Breytingar hafa í för með sér óöryggi og fólk bregst misjafnlega
við. Sumir leggja þannig kapp á að verja sitt og sýna fram á mikilvægi þess sem þeir
standa fyrir en hafa minni áhuga á að kynna sér það sem aðrir eru að fást við og læra
af því. Því má gera ráð fyrir að samstarf og virðing í nýrri sameinaðri stofnun þurfi
tíma til að þróast. Menntavísindasvið er nýtt svið innan Háskóla Íslands og við erum
ekki staðsett á háskólasvæðinu. Á Menntavísindasviði erum við auk þess með starfs-
menntun sem gjarnan nýtur minni virðingar í háskólasamfélaginu en önnur menntun.
Við þurfum því að vera ötul við að halda á lofti sérfræðiþekkingu okkar og kynna það
sem við stöndum fyrir.Við getum ekki ætlast til þess að þeir sem starfa á öðrum svið-
um viti af því ef við komum því ekki á framfæri.
Sérstaða Menntavísindasviðs
Meginstyrkur Menntavísindasviðs hefur verið afbragðs kennsla. Þann styrkleika
kemur sviðið með inn í Háskóla Íslands. Kennarar hafa lagt metnað í að þróa fjöl-
breytta kennsluhætti og fjarnám og sveigjanlegt nám af ýmsu tagi hefur verið lengi