Læknablaðið - 15.02.2001, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR / BARNALÆKNISFRÆÐI
Leit að stökkbreytingum í stjórnunargeni
sem ákvarðar þroska fitufrumna hjá
íslenskum börnum með offitu
Tómas Þór
Ágústsson1,
Hákon
Hákonarson2,
ísleifur Ólafsson3,
Gunnlaug
Hjaltadóttir3,
Árni V. Þórsson2
‘Læknadeild Háskóla íslands,
2bamadeild og
3rannsóknadeild Landspítala
Fossvogi. Fyrirspurnir,
bréfaskipti: Hákon
Hákonarson, barnadeild og
ísleifur Ólafsson
rannsóknadeild Landspítala
Fossvogi, 108 Reykjavík. Sími:
525 1000. Netföng:
hakonh@landspitali.is og
isleifur@landspitali.is
Lykilorð: offita, stökkbreyting,
PPARy, barnalœknisfrœði,
umritunarþáttur,
innkirtlasjúkdómafrœði.
Ágrip
Inngangur: Talið er að holdafar fólks megi að hluta
rekja til erfðabreytileika. Erfiðlega hefur þó gengið
að einangra þau gen sem hlut eiga að máli. PPARy2
(peroxisome proliferator activated receptor y2) er
umritunarþáttur af fjölskyldu kjarnahormónavið-
taka. Talið er að hann gegni lykilhlutverki við þroska
og sérhæfingu fitufrumna. Nýlega var lýst stökk-
breytingunni Proll5Gln í geni PPARy2 og sýnt fram
á marktæk orsakatengsl hennar við alvarlega offitu.
Ekki er vitað hve algeng þessi stökkbreyting í raun
og veru er eða hvort hana er að finna hjá öllum
þjóðum. Markmið rannsóknarinnar er að kanna
hvort þessa stökkbreytingu sé að finna meðal
íslenskra barna með alvarlega offitu.
Efniviður og aðferðir: í rannsókninni tóku þátt 35
einstaklingar á aldrinum 4-18 ára sem fengið höfðu
greininguna offita. Einnig gáfu átta aðstandendur, á
aldrinum 19-41 árs, sýni. Skilyrði var að offita hefði
verið vandamál frá barnæsku. Notast var við hug-
takið líkamsþyngdarstuðull (body mass index, BMI)
til þess að lýsa svipgerð viðfanga. Þátttakendur höfðu
líkamsþyngdarstuðul á bilinu: 28,0-52,2 kg/m2.
DNA var einangrað úr hvítum blóðkornum. Beitt
var fjölliðunarhvarfi (PCR, polymerase chain
reaction) til að magna upp 131 bp bút sem inniheldur
umrætt svæði. Afurðin var melt með skerðiensíminu
Hinc II og skoðuð á geli, merkt með ethidíum
brómíði. Til að leita að öðrum stökkbreytingum á
þessum sama 131 basaparabút var hann magnaður
upp með fjölliðunarhvarfi sem fyrr og svo beitt á
hann ensími sem greinir stökkbreytingar (enzymatic
mutation detection, EMD). Að lokum voru DNA
bútar þeirra einstaklinga sem gáfu vísbendingar með
EMD raðgreindir með aðferð Sangers.
Niðurstöður: Proll5Gln stökkbreytingin fannst
ekki eftir meltingu með Hinc II. Grunur vaknaði um
basabreytingar hjá þremur einstaklingum með EMD
en með raðgreiningu tókst ekki að staðfesta þessar
breytingar.
Ályktanir: Stökkbreytingin Proll5Gln eða aðrar
basabreytingar á svipuðu svæði í PPA Ry2 umritunar-
þættinum virðist ekki vera orsakaþáttur snemm-
kominnar alvarlegrar offilu hjá íslenskum börnum.
ENGLISH SUMMARY
Ágústsson TÞ, Hákonarson H, Ólafsson í, Hjaltadóttir
G, Þórsson ÁV
A mutation detection in a transcription factor for
adipocyte development in children with severe
obesity
Læknablaöiö 2001; 87: 119-24
Objective: A substantial proportion of human obesity may
be explained by genetic variability. Researchers have tried
to identify the important genes in obesity with little
sucsess. PPARy2 (peroxisome proliferator activated
receptor y 2) is a transcription factor of the nuclear
hormone receptor superfamily. It plays a key role in the
developement and differentiation of adipocytes. Recently
the mutation Pro115Gln in the PPARy2 gene was identified
and shown to have a significant correlation with severe
obesity. The actual prevalence and distribution of this
mutation is not known. The aim of this study was to look
for this mutation among lcelandic children suffering from
severe obesity.
Material and methods: Thirty-five children and
adolescents, aged 4-18, who have been diagnosed with
severe obesity participated in the study. Eight parents and
siblings aged 19-41 also participated. All study subjects
had been obese since early childhood. Body mass index
(BMI) was used to describe the phenotype of the subjects.
The participants had a BMI of 28.0 to 52.2 kg/m2. Genomic
DNA was extracted from leucocytes. A 131 bp segment
was amplified using polymerase chain reaction. The
amplified product was digested with the restriction enzyme
Hinc II, resoived on agarose gel and visualized under
ultraviolet illumination after staining with ethidium bromide.
To examine other mutations on the same 131 bp segment
enzymatic mutation detection (EMD) was used. Finally the
segments giving variable results using EMD were
sequenced using the classic Sanger's method.
Results: The mutation Pro115Gln was not found in any of
the specimens after analysis of the restriction fragment
length polymorphism. The results of EMD indicated
mutations or polymorphisms in three of the subjects but
DNA sequencing failed to confirm these results.
Conclusions: The mutation Pro115Gln or other genetic
alternations within the exon examined do not appear to
have a significant roie in severe early - onset obesity in
lcelandic children.
Key words: obesity, mutation, PPARy, peadiatrics,
endocrinology.
Correspondence: Hákon Hákonarson. E-mail:
hakonh@iandspitali.is and ísleifur Ólafsson. E-mail:
isleifur@landspitali.is
Læknablaðið 2001/87 119