Læknablaðið - 15.02.2001, Blaðsíða 57

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÚRSKURÐUR SIÐANEFNDAR
upplifiinum. Umrædd fræðigrein geri greinarmun á
endurvöktum minningum og minningum sem ekki
séu endurvaktar. Álitsgerð kæranda dragi þennan
mun ekki fram. í skýrslu sinni geri kærandi það sem
höfundar greinarinnar vari sérstaklega við, þ.e. að
nota fræðilegar upplýsingar um endurvaktar
minningar til að rugla greiningu og meðferð á
kynferðislegri misnotkun barna.
Stúlkan sem um var fjallað í álitsgerð kæranda hafi
aldrei gleymt neinu. Þannig eigi ekki við að styðjast
við kenningar um endurvaktar minningar. Valgerður
Baldursdóttir geðlæknir hafi tekið sérstaklega fram í
skýrslu sinni að vandamál í sambandi við endurvaktar
minningar eigi ekki við. Við skýrslugjöf fyrir dómi
hafi hún einnig bent á að það séu engar forsendur
fyrir því að tengja framburð stúlkunnar við falskar
minningar. í málinu hafi spurningin staðið um það
hvor sagði ósatt, faðir eða dóttir, og óeðlilegt sé að
vekja upp kenningar um endurvaktar minningar eða
aðrar tegundir af fölskum minningum, því hvorugt
þeirra sagðist neinu hafa gleymt.
Aðferð kæranda, að vísa til fræðigreinar sem bendi
til að framburð stúlkunnar beri að skoða með meiri
varkárni en gengur og gerist, þrátt fyrir að niðurstaða
tilvitnaðrar greinar sé að slíkar minningar séu mjög
traustar og aðeins ástæða til að vera á verði þegar
slíkar minningar eru endurvaktar, telur kærði að feli í
sér brot á 4. gr. Codex Ethicus. Jafnframt telur kærði
kæranda hafa brotið 9. gr. læknalaga og 29. gr. Codex
Ethicus með því að saka Valgerði Baldursdóttur
lækni og Jón Fr. Sigurðsson sálfræðing ranglega um
að hafa ekki metið stúlkuna með tilliti til þess
möguleika að um sé að ræða falskar minningar. Með
því að rýra hæfni þeirra hafi hann véfengt trúverðug-
leika stúlkunnar óbeint og grafið undan réttlæti í
samfélaginu.
Kærði telur gagnrýni sína réttmæta og bendir á í
því sambandi að greinin sem kærandi vitnaði til leggi
einmitt áherslu á að í tilviki eins og þessu sé engin
ástæða til að efast um meginatriði vitnisburðar á
þeirri forsendu að minningar séu falskar. Sérstaklega
sé varað við að láta vandamál við endurvaktar
minningar rugla sönnunarfærslu í málum þar sem
viðkomandi hefur engu gleymt.
Hvergi í skýrslunni sem kærandi gerði fyrir Hæsta-
rétt komi fram að hann sé eingöngu að styðjast við
afmarkaðan hluta greinarinnar og að það sem sagt er
um endurvaktar minningar í umræddri grein eigi alls
ekki við í þessu tilviki. Þvert á móti tali kærandi
stöðugt um greinina eða skýrsluna, en hvergi minnist
hann á sérstakan kafla enda vitni hann í fleiri kafla
greinarinnar. Eini kaflinn sem kærandi viðurkenni að
hafa vitnað í gangi þvert á það sem hann haldi fram í
skýrslu sinni að kaflinn gefi tilefni til að álykta. Kærði
telur sannað að kærandi hafi stuðst við aðra kafla í
framangreindri fræðigrein en þann eina sem hann
kannist nú við. Jafnframt komi fram í vinnubrögðum
hans grófur faglegur óheiðarleiki þar sem hann tengi
höfunda fræðigreinar við niðurstöður sínar sem
stangist í grundvallaratriðum á við álit þessara sömu
fræðimanna.
Kæruatriði A.3.
Kærði telur rangt hjá kæranda að hann hafi ekkert
fullyrt um að gægjuhneigð föður dragi úr líkum á að
hann geti verið sekur um aðra kynferðislega hegðun.
I geðheilbrigðisrannsókn á ákærða í umræddu
Hæstaréttarmáli hafi Ásgeir Karlsson geðlæknir
komist að þeirri niðurstöðu að ákærði væri haldinn
gægjuhneigð F65.3 (voyeurism) og ljúki hann skýrslu
sinni með þessum orðum: „Þeir karlmenn sem
haldnir eru gægjuþörf, forðast að vekja á sér athygli
þannig að eftir þeim verði tekið. Þeir verða sjaldan
uppvísir af grófari kynferðislegri áreitni.“ í vitna-
leiðslu hafi Ásgeir sagt skoðun þessa viðtekna skoðun
innan geðlæknisfræðinnar. Þetta sé yfirleitt ekki
hættulegt fólk kynferðislega. I vitnaleiðslu hafi Val-
gerður Baldursdóttir barnageðlæknir verið spurð um
þetta álit Ásgeirs Karlssonar. Hún hafi lýst yfir
miklum efa að þetta stæðist nútímaþekkingu í geð-
læknisfræði.
í skýrslu sinni hafi kærandi fjallað um vitnaleiðslur
sérfræðinga fyrir rétti og í samantekt segi hann: „í
framburði Valgerðar Baldursdóttur geðlæknis kemur
fram að þekking hennar á gægjuhneigð er ekki í
samræmi við það sem nú er skrifað í kennslubækur." I
skýrslu sinni gangi kærandi lengra en Ásgeir Karlsson
í fullyrðingum sínum um þetta atriði því hann leggi
áherslu á og undirstriki eftirfarandi tilvitnun úr
kennslubók: „but does not attempt sexual activity
with them.“
Kærði telur staðhæfingar geðlæknanna Ásgeirs
Karlssonar og kæranda um gægjuhneigð vera í engu
samræmi við nútímaþekkingu í geðlæknisfræði.
Kærði telur athyglisvert að þessir geðlæknar, kærandi
og Ásgeir Karlsson, skuli vitna í kennslubækur í geð-
læknisfræði fyrir læknanema í máli fyrir Hæstarétti í
stað þess að vitna beint í rannsóknarniðurstöður. Það
sé rangt að gægjuhneigðarmenn verði sjaldan uppvísir
að grófari kynferðislegri áreitni enda vitað að slíkir
einstaklingar hafi háa tíðni af öðrum kynferðislegum
frávikum (paraphilias), þar með talið pedophiliu.
Með því að fara ranglega með fræðilega þekkingu
um paraphilias eins og hún komi fyrir í kennslu-
bókum og fræðigreinum, þar á meðal þeim kennslu-
bókum sem kærandi hafi sjálfur lagt fram máli sínu til
stuðnings, hafi kærandi brotið 4. gr. Codex Ethicus, 9.
gr. læknalaga og 29. gr. Codex Ethicus.
Sú forsenda kærunnar að kærði hafi gert lítið úr
fagþekkingu kæranda með því að minnast á þekkingu
almennings í sama viðtali og rætt var um störf
kæranda fái ekki staðist.
Kæruatriði A.4.
Hér sé kærði að lýsa persónulegri skoðun um
afleiðingar álitsgerðar kæranda. Tjáningarfrelsis-
Læknablaðið 2001/87 153