Tímarit Máls og menningar - 01.05.1948, Page 16

6
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
fleti í leyndum híbýlum, þá er hann hin skuggalega hetja, sem mikið
hlutverk fellur í skaut í harmleik nútímans, þótt um stundarsakir
sé, og híður aðeins eftir kallorðinu til að ganga fram á sviðið.“
3.
Hinn 27. janúar 1848 sagði Alexis de Tocqueville, frægur fransk-
ur sagnfræðingur og fulltrúi á þingi, þessi orð, er liann beindi til
Guizots forsætisráðherra og stjórnarliðsins: ..Getið þér á þessari
stundu gert yður nokkrar vonir um morgundaginn? Hafið þér
nokkra hugmynd um, hvað verða muni að ári liðnu, eða að mánuði
liðnum, eða jafnvel hvað næsti dagur muni bera í skauti sér?“
Slíkar spurningar röskuðu ekki ró Guizots og manna hans í ríkis-
stjórn. Þeir sátu sem fastast í ráðherrastólunum með öruggan þing-
meirihluta að baki sér. Á þinglegum grundvelli var ekki liægt að
fella stjórnina, svo vel hafði hún hreiðrað um sig í hinum fámenna
kjósendahópi. Það var því ekki annars kostur en að láta leikinn
berast út fyrir véhönd þingsins. Og það var gert.
Flokkur vinstrisinnaðra konungsmanna hafði 1847 tekið upp
þann sið að halda pólitískar veizlur, þar sem minni voru drukkin
og ræður haldnar fyrir rýmkun kosningaréttarins. í ársbyrjun 1848
hafði verið ákveðið að halda eina slíka veizlu í París, en innan-
ríkisráðherrann hafði bannað veizluna. Fulltrúar andstöðuflokk-
anna á þingi höfðu mótmælt þessu, og veizlunefndin skoraði á
verkamenn og stúdenta að taka á móti þingfulltrúunum, en þá bann-
aði stjórnin allar hópgöngur í París. Báðir lýðveldisflokkarnir
hreyfðu mótmælum gegn þessu, en aflýstu veizlunni. Allt virtist því
ætla að falla í ljúfa löð, er hinir opinberu andstöðuflokkar kvöddu
menn til að hlýða banninu. Hinn 22. febrúar hafði veizlan átt að
standa. Kuldi var um daginn og ísing, en kl. 10 um morguninn
höfðu verkamenn farið að tínast saman á Madeleinetorgi. Köll og
hróp kváðu við: Niður með Guizol! Niður með konunginn! Lifi
stjórnarbótin! Þessi lýður var með öllu leiðtogalaus. Þar sást eng-
inn foringi úr þingflokkum stjórnarandstöðunnar, og foringjar lýð-
veldissinna, Louis Blanc og Ledru-Rolliri, er voru í ritstjórn blaðs-
ins Réforme, voru þar ekki heldur staddir. Þeir höfðu þegar óttazl
afleiðingar lýðkvaðningar sinnar. En þessi óvopnaði og foringja-