Tímarit Máls og menningar - 01.05.1948, Side 25

FYRIR HUNDRAÐ ÁRUM
15
keisara franskra bænda atkvæði sín. Franskir bændur gleymdu
Bonaparteættinni það seint, að Napóleon I. hafði tryggt þeim jarð-
eignir þær, er franska byltingin liafði selt þeim í hendur úr vörzlu
lénsstéttanna, aðals og klerka. Báðir flokkar konungssinna, Orléan-
istar og Bourbonar, höfðu greitt Napóleoni atkvæði af hatri til
Iýðveldisins. Margir verkamenn greiddu honum einnig atkvæði af
hatri til Cavaignacs, sem þeir töldu rétlan og sléttan blóðhund og
böðul. Hið furðulega fylgi sundurleitustu stétta við Napóleon
styrkti hann í þeirri sannfæringu, er verið hafði hans pólitíska
harnatrú, að hann væri borinn til keisaradóms á Frakklandi. Það
var því sýnt, að hið nýja framkvæmdarvald franska lýðveldisins, for-
setinn, mundi steypa lýðveldinu við fyrsla tækifæri.
En hvernig fór hinum aðila hins franska lýðveldis, löggjafarþingi
þess? I maímánuði 1849 var kosið nýtt löggjafarþing, er taldi 750
fulltrúa. Þar voru um 500 konungssinnar, er kosnir voru fyrir áhrif
klerka og konunghollra borgara. Lýðveldisflokkur hægri manna,
sá er hafði meirihluta á stjórnlagaþinginu, taldi nú aðeins um 70
fulltrúa, en aðrir lýðveldissinnar skipuðu sér i flokk „Fjallsins“, er
svo var kallaður og dró nafn af hinum fræga flokki Jakobína í tíð
hinnar miklu frönsku byltingar 1789. í flokk .,Fjallsins“ liöfðu sam-
einazt allir þeir lýðveldismenn, er varðveita vildu lýðræðið, og þar
höfðu leifar sósíalistanna fundið hæli. Á miðju ári 1849 var þá svo
komið málum, að lýðveldið var að vísu uppi standandi, en bæði
forseti og þing sátu á svikráðum við það. Það eitt, sem bjargaði
lýðveldinu í bráð, var ósandyndi konungssinna. Hinir stríðandi
flokkar konungsættanna beggja gátu aðeins komið sér saman um
eitt: að riða niður hinar vesælu leifar lýðveldisflokkanna. Löggjaf-
arþingið lét gera upptæk flokksblöð lýðveldissinna og skipaði að
láta handtaka 33 þingfulltrúa þeirra. Ledru-Rollin varð að flýja
land í júní 1849. Utgáfa blaða var takmörkuð með því að krafizt
var 24.000 franka tryggingar, og stjórnarvöldin fengu heimild til að
banna sölu blaða. I annan stað voru bannaðir allir pólitískir fundir.
Árásum þessum var öllum beint fyrst og fremst að lýðveldissinn-
um og skertu yfirleitt ékki athafnafrelsi annarra flokka en lýðveld-
isflokkanna.
En ekki voru andstæðingar lýðveldisins fyrr búnir að ganga frá