Tímarit Máls og menningar - 01.05.1948, Side 35

FYRIR HUNDRAtí ÁRUM
25
manna af erlendu þjóðérni fengu ekki að Iifa frjálsu þjóðlífi. Nú
var meirihluti Þjóðsamkomunnar því andvígur. að hið nýja ríki
Þjóðverja væri margra þjóðerna. Stjórnarskrá þjóðsamkomunnar
var fyrst og fremst miðuð við þjóðríkið — í samræmi við hugsunar-
hátt frjálslyndra stjórnmálamanna aldarinnar. Þjóðsamkoman gat
teygt sig það lengst. að aðrar þjóðir væru í konungssambandi við
])jóðhöfðingja hins nýja þýzka ríkjabandalags.
En þetta fullnægði ekki Austurríki og styggði Prússland. Hvor-
ugt þessara ríkja fékkst til að afsala sér landshlutum, er þau höfðu
fengið með góðu móti eða illu — og að því er Austurríki snerti
kom þetta ekki til mála. Þá hefði Habsborgurum verið brugðið.
Austurríkiskeisari ætlaði ekki að fórna fornum löndum krúnunnar
fyrir keisarakórónu prófessoranna í Pálskirkjunni. Og enn síður
var hann fús til þess að gerast landstjóri í þýzku Austurriki undir
herradómi Prússlands. Þessum andstæðum hinna þýzku stórvelda
laust eins og þrumufleyg niður á Ólympstind Þjóðsamkomunnar í
Frankfurl og skipti þar flokkum, í fylgismenn Austurríkis, Stór-
Þjóðverjana, og áhangendur Prússlands, Lillu-Þjóðverja. Þjóðsam-
koman hafði um tvennt að velja: að taka öll lönd Austurríkis inn
í hið nýja ríkjabandalag og rjúfa þannig einingu þess og sam-
heldni, eða að vísa Austurríki á bug og rjúfa þannig þjóðernislega
einingu hins nýja ríkjabandalags. Til var að vísu þriðji kosturinn,
þótt lítt væri honum á lofti haldið á fundum Þjóðsamkomunnar:
það var stefna hinna róttækustu lýðveldissinna Þýzkalands, svo
sem hún var boðuð í Neue Rheinische Zeitung, blaði kommúnista
og lýðræðismanna þeirrar tíðar, Marx og Engels. Þeir heimtuðu
þýzkt lýðveldi, eitt og óskipt, afnám hinna einstöku þýzku landa og
Iandshluta, og frelsi handa þeim þjóðum, er Austurríki og Prúss-
land héldu í ánauð. En þessi stefna átti litlu fylgi að fagna á Þjóð-
samkomunni.
í deilunni milli Austurríkis og Prússlands varð sú lausnin ofan
á, að bjóða Prússakonungi kórónu hins nýja Þýzkalands og titilinn
Keisari Þjóðverja. Þetta var 28. marz 1849. Réttum mánuði síðar
neitaði hann að taka við kórónunni úr hendi þegna sinna. Þá hafði
Austurríki kvatt fulltrúa sína heim af Þjóðsamkomunni, og Frið-
rik Vilhjálmur IV. þorði ekki að brjóta erfðareglur hins heilaga