Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Side 35

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Side 35
UM ÍSLENZKA LJÓÐLIST ingu íslendinga, stundum nær einvöld, hversu aum sem hún var — og alla daga innsta skjól tungunnar og tengiliður kynslóða. Nú hafa aðrar listgreinir vaxið upp og blómgast af ótrúlegum hraða og krafti: skáldsagnalist, leiklist, tónlist, myndlist, byggingalist -— og enda þótt þær hafi haft margvíslega frjóvgandi áhrif á ljóðlistina, einkum myndlistin og tónlistin, hafa þær ruðzt inn á svið sem hún ein varð löngum að fullnægja áður. Hér við bætast svo keppinautar á skyldum sviðum: útvarp, kvikmyndir, íþróttir og dansleikir. Hlutverk ljóðlistarinnar hefur því dregizt gífurlega saman og hljóta þær tak- markanir að leiða til mjög aukinnar sérhæfingar. Það er því ekki að undra þótt nokkurra umbrota verði vart í túni Braga, enda má segja að þar sé flest á tilraunastigi urn þessar mundir. Menn geta lengi deilt um þær tilraunir, en hvað sem um þær má annars segja bera þær vitni vöku og lífi. Ljóðlistin er nú að reyna að hasla sér völl við nýjar að- stæður í gerbreyttum heimi. Mörgum mun mistakast í þeirri viðleitni, aðrir munu sigra. Jafnt viðfangsefni sem búningur og aðferðir munu taka miklum stakkaskiptum: útþensla mannlegrar þekkingar og reynslu krefst jafnt víkk- aðrar listsköpunar sem listskynjunar -—- æ samsettari og flóknari heimsmynd krefst æ hnitmiðaðri og einfaldari túlkunar. Hinn frjálsi, háfleygi andi edd- unnar mun halda áfram að ríkja í íslenzkri ljóðagerð, ef auðna ræður, hafinn yfir háttbindingu og fordóma, en jafnframt skyggn á yndi hinna dýrustu hátta þegar þeir falla auðsveipir að gróandi lífi. Skáldin verða að reyna að ná til fólksins, beint inn í hug þess og hjarta, án þess þó að slaka á kröfum sínum í glímunni við hið ósegjanlega. Fólkið verður að reyna að ná til skáldsins með því að taka á móti því sem vini sínum og túlkara sem aldrei verður að fullu „skilinn“ — aðeins ,,fundinn“. Um sjálfan tilgang Ijóðlistarinnar ætla ég ekki að ræða. Ég tel sama gilda um hana og allar aðrarlistir: að ekkert mannlegt sé henni óviðkomandi — ekkert í allri tilverunni sé henni óviðkomandi. Eins og þær fylgir hún óhjá- kvæmilega þeim sveiflum sem uppi eru á hverjum tíma í þjóðlífi og umheimi. Það er undir þjónum hennar, skáldunum, komið hvort það atfylgi verður henni til vaxtar eða hrörnunar, upphafningar eða falls. Og það er í annan stað undir þjóðinni komið hvort skáldinu mega vaxa þeir vængir sem því er áskapað. 11 Svo nátengd hefur ljóðlistin verið íslenzkri alþýðu, svo sem ég hef fyrr drepið á, að margt hennar fegursta er beinlínis þaðan runnið og sum stórskáld TÍMARIT MÁLS OG MENNINCAK 129 9

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.