Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Blaðsíða 48

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
gamans, að Páll biskup, sonur Jóns
Loftssonar, dvaldist um hríð með
Sverri í góSu yfirlæti.
FaSir Sverris konungs var SigurS-
ur munnur, en Hallur Teitsson í
Idaukadal var stallari Sigurðar. Hall-
ur var sonur Teits, sem fóstrað hafði
Ara fróða, og þarf engum getum að
því að leiða, að Hallur hefur verið
fróður í sögu Noregskonunga og öðr-
um hlutum. Hallur var talinn hinn
bezti klerkur á íslandi. Sonur hans
var Gizur, sem átti þátt í ritun Ját-
varðar sögu og Veraldar sögu.
Hér má einnig minna á það, að
SigurSur slembir dvaldist einn vetur
með Þorgilsi Oddasyni á StaSarhóli,
og hefur það nám eflaust orðið Sig-
urði minnisstætt, eftir að hann náði
konungdómi í Noregi. Þarf naumast
að efast um, að sagnaskemmtun og
fræði hafa verið stunduð á StaSarhóli
um daga Þorgils. Hann var náinn vin-
ur þeirra sagnamannanna Hrólfs og
Ingimundar, og Ingimundur var
frændi hans. MikiS orð fór af rausn
Þorgils, og hafði hann margt manna
með sér, en á slíkum höfuðbólum
varð sagnaskemmtun hin mesta nauð-
syn, eftir að hún komst í tízku. Á efri
árum sínum gekk Þorgils í Þingeyra-
klaustur, og má ætla, að hann hafi
stundað þar fræðistörf, þótt klaustrið
væri enn ungt að árum og dauða hans
bæri að höndum fyrir daga liinna
nafngreindu rithöfunda á Þingeyrum.
ÞaS sýnir áhuga Þorgils á menntum,
að hann kom Odda syni sínum í fóst-
ur til Sæmundar fróða, og varð Oddi
fróður maður. AS lokum skal á það
bent, að Þorgils og Oddi, sonur hans,
voru giklisbræður báðir, en gildin á
12. öld munu hafa haft mikilvæg áhrif
á þróun sagnanna. ÞaS er eftirtektar-
vert, að getið er um gildisfundi á
þrem stöðum hérlendis á 12. öld:
Reykhólum, þegar þeir Hrólfur og
Ingimundur skemmtu meS sögum sín-
um, Hvammi og Þingeyrum.
Um tengsl þeirra Snorra Sturluson-
ar og Sturlu Þórðarsonar viS norsku
hirðina er svo alkunnugt, að á þaS
þarf ekki aS benda.
Allt þetta sýnir, hve sögur um
norska konunga áttu hægt aS berast
frá íslandi til Noregs, og er þó enn
ótalið, sem skiptir ekki minnstu máli,
að með norskum hirðum var ávallt
töluverður hópur íslenzkra manna.
Sverris saga er til í handritum, sem
varSveitzt hafa í Noregi, og sama
máli gegnir um Böglunga sögur,
Heimskringlu og Olafs sögu eftir
Snorra Sturluson og Hákonar sögu
gamla eftir Sturlu Þórðarson. í for-
mála sínum að Ólafs sögu afsakar
Snorri það, hve mikið sé sagt af ís-
lenzkum mönnum, ef sagan kynni að
berast til útlanda. Sést af þessu, að
Snorri hefur samið söguna handa ís-
lendingum, en á hinn bóginn hefur
honum þótt sennilegt, að' hún kynni
að berast til Noregs, eins og raunar
varð. Fyrir ritun Heimskringlu höfðu
142