Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Síða 111

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Síða 111
leynt og ljóst Hvernig bregðast menn við ellinni, að- gerðarleysinu, ævikvöldinu? Hvað er efst í huga embættismanns sem kominn er á eftirlaun og fluttur til Reykjavíkur? Hverj- um augum lítur hann á fortíð sína? Hvers væntir hann af þeirri framtíð sem hann kann að eiga í vændum? Séra Böðvar er meinleysismaður, hæglátur, innhverfur, á fáa kunningja, líður bezt í einveru, dund- ar við bækur sínar og ornar sér við hlýjar minningar. Kerling hans er mesti hafgamm- ur, stjórnsöm, pexin og vill helzt vera með nefið niðri í hvers manns koppi, sannköll- uð plága, þótt allt sé hennar umstang í góðri meiningu gert, ef vinsamlega er á málin litið. Dóttirin er augasteinninn hans, og kannski er hún samt ekki dóttir lians; hún er gift Kana og býr í Vesturheimi. Henni skrifar hann öðru hvoru, og fyrri saga bókarinnar heitir „Bréf séra Böðv- ars*1.1 Þetta er hugðnæm saga, sögð af mikilli íþrótt, rennur fram eins og lygn móða, þar sem hvergi bólar á broti eða streng, en smágárar ýfa vatnsborðið og gefa til kynna að undir niðri kunni að ieynast nokkur straumþungi og jafnvel iðukast í hyljum. Sagan gerist öll á einni dagstund, en spannar þó heila mannsævi og reyndar miklu meira, cf að er gáð. Hún er ein þeirra sagna sem eiga eftir að leita á hug lesandans löngu eftir að lestri er lokið; séra Böðvar verður okkur minnisstæður af því að við þekkjum hann svo vel. Eg held við þekkjum hann til hlítar. Svona getur enginn sagt sögu nema mikill lista- maður. Síðari sagan heitir „Mýrin heima, þjóð- arskútan og tunglið". Trúað gæti ég að höfundurinn hefði ætlað henni öllu meiri 1 Ólafur Jóh. Sigurðsson: Leynt og Ijóst. Tvær sögur. Heimskringla. Rvík 1965. Umsagnir um bœkur hlut en fyrri sögunni, en engu að síður stendur hún greinilega í skugga séra Böðv- ars. Þetta er saga um sveitadreng sem skil- ur við mýrina heima, arkar til höfuðstað- arins og gerist vikapiltur á Alþingi, þing- sveinn eins og það er kallað. Virðulegir fulltrúar þjóðarinnar í sölum þingsins blása honum stjómmálaáhuga í brjóst með orð- ræðum sínum og fasi, hann ákveður að gerast bjargvættur föðurlandsins og býr sig undir að gegna þeirri köllun. Ef til vill sveiflast frásögnin um of milli barna- legs hrekkleysis og hins fjarstæðukennda stjómmálaþrefs til þess að hitta beint í mark, en allt um það varpar hún einatt kátbroslegu ljósi á furðuheim pólitíkus- anna, þar sem þeir spóka sig í nýju fötun- um keisarans. „Sumir kváðust hafa bjarg- að þjóðarskútunni, þrátt fyrir ábyrgðar- lausa og illvíga stjórnarandstöðu. Aðrir héldu því fram, að þjóðarskútuna ræki óðfluga inn í brimskafl gegndarlausrar eyðslusemi, þar sem fjöregg hennar, krón- an, hlyti að brotna, ef ekki væri spyrnt við fótum þegar í stað. Tveir eða þrír bölsýnir öldungar töldu jafnvel hæpið að takast mætti að vernda fjöreggið, því að þjóðar- skútan hefði borizt svo langt inn í þennan ólgandi brimskafl, að sennilega mundi hún liðast sundur á skuldaskerjum, hvernig sem reynt væri að spyma við fótum.“ Seint og um síðir og að fenginni marg- háttaðri lífsreynslu opnast augu unga mannsins fyrir því að líklega henti honum annað betur en stjórnmálavafstrið, og mýr- in heima sem hann hafði eitt sinn orðið ósáttur við tók að birtast honum síðar á ævi í draumi, í tunglsljósi eða sólarbirtu. „En þá var líka um seinan að snúa aft- ur.“ Ólafur Jóliann er í fremstu röð skáld- sagnaliöfunda, sjálfstæður og vandvirkur kunnáttumaður, virtúós. Ég er ekki viss um að verk hans njóti enn sannmælis nema 221
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.