Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Qupperneq 113

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Qupperneq 113
sagnfræðingsins er ekki að dæma, heldur skilja og skýra. Þó að lionum láti vel að bregða upp myndum af þeim hrikalegu átökum einstaklinga, hópa og þjóða sem gera sögu þjóðveldisins að harmsögulegu ævintýri, gætir hann yfirleitt hófs í frásögn atburða og sneiðir snurðulítið hjá freist- ingu persónudýrkunarinnar. Þá hefur hann komizt hjá því að láta atburði stjórnmála- sögunnar heimta of mikið rúm frá varan- legri þáttum rómverskrar menningar, s. s. efnalegri umgerð hins daglega lífs, sið- venjum, bókmenntum og listum. Kaflarnir sem fjalla um hið daglega líf Rómverja, bæði á þjóðveldis- og keisaraöld (Hófsemd- aröld í Róm, Sigur Grikklands, Rómverjar að störfum, Munaðaröldin) eru ef til vill beztu hlutar bókarinnar, þeir sem gera hana sérlega eftirsóknarverða fyrir íslenzka les- endur. Þeir veita lesandanum glögga innsýn í siðvenjur Rómverja, efnalegan aðbúnað þeirra og daglega iðju. Einkum er kaflinn um sigur Grikklands yfir rómverskri bænda- og ættsveitamenningu á þriðju og annarri öld f. Kr. lærdómsríkur um þá kreppu og ringulreið sem ævinlega hljótast af of skörpum og yfirþyrmandi menningar- áhrifum erlendis frá. Mætti liann verða ær- ið umhugsunarefni Islendingum sem hafa lifað ekki ósvipað krepputímabil undan- farna áratugi. Engu minni fengur er að yfirlitsköflun- um um rómverskar bókmenntir (Bókmennt- ir á byltingaröld, Gullöldin, Silfuröldin, Mannlíf og menntir á annarri öld). í flest- um almennum sagnritum sem til eru á ís- lenzku eru bókmenntir og listir gerðar að homrekum. Durant hefur yfirburða þekk- ingu á latneskum bókmenntum, vitnar í þær eins og hann hafi þær fullkomlega á valdi sínu og skipar þeint verðugan sess í menningarsögunni. Enda þótt hann hefði gjarna mátt tengja þær betur öðrum félags- legum fyrirbærum, veitir hann mönnum Umsagnir um bækur skilning á því að þær eru samgrónar þjóð- lífinu. Engum er því ofgott að lofa verðleika þessa verks: þeir yfirskyggja margfaldlega ágalla þess. En það leiðir af sjálfu sér að það er ekki hafið yfir alla gagnrýni. Verð- ur nú sýnt fram á helztu vankanta þess. í fyrstu köflum bókarinnar um Etrúska og stofnun þjóðveldis í Róm fylgir höfund- ur gagnrýnislítið ýmsum þjóðsögum sem Livíus færði í letur. Nútímasagnfræðingar hafa dregið sannleiksgildi þeirra í efa og sýnt fram á hvernig þær hafa hagrætt hinni raunverulegu atburðarás í því skyni að auka á hróður Rómar. Þeir telja að bylt- ingin í Róm 509 gegn yfirráðum Etrúska hafi ekki nema að litlu leyti verið verk lýð- veldissinna borgarinnar, heldur megi frem- ur rekja rætur hennar til niðurgöngu sab- ínskra hjarðmanna og uppreisn Latína gegn Etrúskum sem Rómverjar hafi átt lítinn þátt í. Þá telja þeir ólíklegt mjög að Róm hafi losnað endanlega undan etrúskum yfir- ráðum árið 509, eins og höfundur telur í samræmi við þjóðsöguna. Svo mikið er víst að í Róm hafa fundizt hellenísk leir- ker frá fyrsta fjórðungi fimmtu aldar sem Etrúskar fluttu inn í stórum stíl, en eftir hinn mikla ósigur þeirra fyrir grískum ný- lendingum við Cumae árið 475 hverfa þau algjörlega úr sögunni. Tákni þau ekki bein- línis áframhaldandi yfirráð Etrúska í Róm eftir 500, þá eru þau a. m. k. til vitnis um mjög náin samskipti; torskilið er hvernig þau hefðu getað haldizt eftir hinar vopnuðu illdeilur sem þjóðsagan greinir frá. Höfundur hróflar heldur ekki við sögu- sögninni (Liviusi) sem virðist af ásettu ráði hafa brenglað samskipti Rómverja og Lat- ína alla finuntu öld og fært fram um allt að eina öld orustuna við Regillusvatn og umbótabaráttu Spúríusar Cassíusar. Svo virðist sem Rómverjar hafi ekki náð for- ystu í Latínabandalaginu fyrr en í upphafi 223
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.