Tímarit Máls og menningar - 01.10.1969, Síða 50

Tímarit Máls og menningar
í þessu efni ljóðið, að fylgja. Og slík stakkaskipti sem þau er hér eru rædd
eru svo gjörtæk að sjálft eðli listarinnar, hugmyndin um ljóðið og tilgang
þess, verður að vandamáli og spurningu er svara verður til einhverrar hlít-
ar áður en til verksins sjálfs getur komið. Menn hafa möo. hlotið að taka
á sig á undan förnum árum það erfiði er kynslóðirnar gátu leitt hjá sér: að
þreifa sig áfram inn að kjarnanum og finna hann því að öll fyrri svör höíðu
glatað gildi sínu. A hinn bóginn er gamalkunnugt hvern tíma öll slík ný-
mæli tekur að síast út um samfélagið og verða viðurkennd og mæta almenn-
um skilningi, ekki síst er áhrifavaldar samfélagsins standa á móti; fer því og
fjarri að enn sé séð fyrir enda þeirra umbrota er um hríð hafa skekið grund-
völl íslenskrar braglistar.
Þorsteinn frá Hamri yrkir að hætti hinna nýju viðhorfa í íslenskri ljóða-
gerð. Þó er því síst að leyna að mörg kvæði hefir hann ort að hinum eldra
hætti, og í ýmsum lj óðum hans er bera á sér hinn nýa svip er að finna meiri
eða minni einkenni eldri ljóðagerðar. Sannleikurinn er og sá að hér er ekki
um þær andstæður að ræða sem svo oft er á loft haldið. I ljósi nýrri skil-
greininga verður auðsýnt að hinir ýmsu „hættir“ ljóðagerðar geta vel farið
saman, og verður að kanna hvert einstakt ljóð út af fyrir sig ef finna á ein-
hverja lokaskilgreiningu.
Að mörgu leyti má telja fyrstu bók Þorsteins, / svörtum kufli, æskuverk
er í heild sinni bendir þó til þeirrar framtíðar sem bíða átti hins unga sveins
er laut eftir tári á laufi. Skáldið hefir þarna enn ekki mótað sér stefnu, og
kvæði bókarinnar bera það með sér að það hefir enn ekki til fullnustu um-
skapað sér það ljóðform er það tók að erfðum frá feðrum sínum í landinu.
Aftur á móti ber bókin á sér svip markvissra tilrauna er borið hafa ávöxt
í síðari ljóðabókum skáldsins. Þarna er tam. að finna eina vísu dróttkvæða
á fornlegu máli. Það ber að hafa í huga að Þorsteinn er maður hraðhag-
mæltur í sígildri og góðri merkingu þess orðs; í bókinni er og að finna þessa
ferskeytlu: Ekld er fjaUið ætíð bratt,
þó erfitt sé í förum.
Það er ekki alltaf satt,
sem er á hvers manns vörum (bls. 22).
Á öðrum stað í sömu bók er kvæði í minningu Sigurðar Breiðfjörðs, en það
hefst á þessum orðum:
144
Stríð var þín ævi; strokið móðu þungri
stuðlaberg rímsins var þín dauðalíkn;
nú andast skáld úr öðru meir en hungri.