Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 74

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 74
Tímarit Máls og menningar ist forysta þeirra ekki sízt á jarðolíunni, sem þar var fyrst unnin og hagnýtt (fyrsti olíubrunnurinn í Pennsylvaníu 1859 — endurbætt tækni við boranir 1901), á sama hátt og forysta Breta á 18. og 19. öld byggðist á kolanámum þeirra og á gufuvélinni, sem var brezk uppfinning eins og áður er sagt. Á síðustu áratugum, eða frá því um 1930, fer framleiðsla svonefndra gerviefna að hafa úrslitaáhrif. í Bandaríkjunum (hjá Du Pont) var fyrst framleitt nýlon og síðar einnig tilbúið gúmmí í stað náttúrulegs gúmmís. í Þýzkalandi voru einkum framleidd vinylplastefni og í Bretlandi polyetylen og terrilín. Flestar þessar uppgötvanir og framfarir í iðnaðarframleiðslu og tækni eru árangur af vísindalegum rannsóknum. Vaxtarbroddurinn í vísind- um er einmitt þar sem rannsóknir og nýjar uppgötvanir eru gerðar. En hvað er þá vísindaleg rannsókn? V ísindarannsóknir Vísindaleg rannsókn er framkvæmd með skipulegum tilraunum að dæmi Galileis. Slíkri rannsókn má skipta í þrennt: 1) athugun, 2) lýsing, 3)skýring. Þessari aðferð má beita á fyrirbæri sem gerast í náttúrunni, og einnig i skipulögðum tilraunum, þar sem unnt er að athuga áhrif einstakra þátta. Slík rannsókn er í rauninni ekki frábrugðin athugunum, sem menn gera hversdagslega, nema að sá sem tilraunir gerir, hefur meiri nákvæmni og æfingu við að styðjast og auk þess venjulega ýmis rannsóknartæki, þannig að unnt er að gera tölulegar mælingar. Vísindarannsóknir eru stundum flokkaðar í grundvallarrannsóknir og hagnýtar rannsóknir. Hagnýt rannsókn t. d. í iðnaði er tilraun til að bæta framleiðsluna, auka afköstin, fylgjast með samsetningu vörunnar, bæta vöru- gæði, finna betri og ódýrari aðferðir og nýjar og betri vélar. Eiginleg vís- indarannsókn er tilraun til að finna ný sannindi án tillits til þess hvort þau eru hagnýt eða ekki. Uppgötvun, sem virðist enga hagnýta þýðingu hafa þeg- ar hún var gerð, hefur þó oft orðið hagnýt síðar meir. Grundvallarrannsókn er heldur ekki það eina, sem máli skiptir í vísindum. Vísindarannsókn hefur að vísu á sér meiri virðingarblæ en tæknilegar próf- anir og efnagreiningar, sem gerðar eru til að fullvissa sig um eiginleika eða samsetningu einhverrar vöru, t. d. heilnæmi eða gæði matvæla. Slíkar prófanir eru oft mjög vandasamar og krefjast mikillar kunnáttu og leikni. En þar sem um sífellda endurtekningu sömu ákvarðana er að ræða, geta þær að vísu orðið leiðigjamar. Hagnýtar rannsóknir eru ekki endilega einfaldari eða 152
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.