Tímarit Máls og menningar - 01.02.1986, Síða 126

Tímarit Máls og menningar
Gífurleg tilfærsla er hafin á milli atvinnugreina í sveitunum. Alls hafa 52
milljónir bænda lagt frá sér plóginn frá því 1979 og fengið störf í iðnfyrir-
tækjum, sem eru rekin í sveitunum, eða við þjónustu.
Ftedingu Nýja Kína enn ekki lokið
Leit kínversku þjóðarinnar að nýju og fullkomnu þjóðskipulagi er langt frá
því að vera lokið þótt nú séu þrír aldarfjórðungar frá því að þessi leit hófst
við fall keisaraveldisins.
Markmiðin eru í höfuðdráttum þau sömu og þegar Sun Yatsen hafði
forystu fyrir stofnun Kínverska lýðveldisins 1912, þ. e. sameinað, sjálfstætt
og öflugt Kína, raunverulegt lýðræði og almenn velmegun allra þegna
Kínaveldis. Kínverjar hafa bæði reynt að ná þessum markmiðum með því að
fylgja fyrirmynd vestræns kapítalisma og sovésks sósíalisma með mis-
jöfnum árangri. Nú segjast þeir nýta allt sem er gott hvaðan sem það kemur.
Þeir líta þannig til vestrænna auðvaldsríkja og Japans eftir leiðbeiningum
um það hvernig best sé að byggja upp velmegunarþjóðfélag þótt þeirra eigið
stjórnkerfi sé ennþá að mestu sniðið að sovéskri fyrirmynd. Vestrænir
rekstrarsérfræðingar eru fengnir til að aðstoða við endurskipulagningu á
rekstri kínverskra fyrirtækja og erlend stórfyrirtæki eru hvött til þess að
fjárfesta í Kína.
Kínverskir leiðtogar lofa þjóðinni ekki lengur almennri velmegun og
fullkomnu þjóðfélagi strax á næstu árum. Þeir tala fremur um áratugi og
segjast vona að Kína nái mestu velmegunarríkjum veraldar um miðja næstu
öld. Það er erfitt að spá hvers konar þjóðfélagskerfi verður þá í Kína og
hvort miklar sveiflur verði í kínverskum stjórnmálum fram til þess tíma.
Þegar litið er til seinni tíma sögu Kína getur það samt ekki talist ólíklegt.
Það er líka ómögulegt að segja fyrir um þau áhrif sem innlimun Hongkong í
Alþýðulýðveldið eða hugsanleg sameining við Taiwan geti haft.
Þegar haft er í huga að meira en tvö þúsund ára gamalt þjóðfélagskerfi
hrundi með byltingunni 1911 er kannski ekki óeðlilegt að fæðingahríðir nýs
þjóðskipulags taki eina öld.
116