Tímarit Máls og menningar - 01.11.1987, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar
— Æ, þetta kemur svona yfir mann. Ég sagði það sem ég sagði.
Ætli ég hafi ekki bara sagt það til að segja eitthvað.
— Nei, þú sagðir það ekki þannig.
Darja fann loks fötuna, jós upp í hana vatni úr balanum sem stóð í
forstofunni og kom aftur inn fyrir. Hún stóðst ekki málið og hélt
áfram að tala á meðan hún gekk um og sinnti verkum sínum.
— Og hvað með það, eru þeir kannski ekki litlir? spurði hún og
lét smám saman draga sig inn í samtalið meðan hún bjó sig undir að
segja það sem henni lá á hjarta. — Ekki hafa þeir stækkað, svo mikið
er víst. Þeir eru einsog þeir hafa alltaf verið. Tvær hendur og tvo
fætur hafa þeir alltaf haft, og ekki hefur vaxið á þá neitt fleira. En
þeir hafa klúðrað lífi sínu — það er hörmung að sjá hvað þeir hafa
klúðrað því! Jæja, það er þeirra verk, enginn hefur ýtt þeim til þess.
Þeir halda að þeir séu sjálfs sín herrar, en það er löngu liðin tíð. Þeir
eru löngu búnir að glutra öllu niður. Lífið hefur náð yfirhöndinni,
það heimtar það af manninum sem því sýnist og rekur hann áfram.
Hann getur varla litið um öxl, hvað þá meira. Hann ætti að reyna að
nema staðar og líta í kringum sig, athuga hvað er eftir og hverju
vindurinn hefur blásið burt . . . Nei, hann er vitlausari en svo — þá
er að neyða hann til þess! Annars sprengir hann sig, þetta varir ekki
lengi. Já, hann hefur þegar sprengt sig — hvernig læt ég!
— Hversvegna ætti hann að sprengja sig, með allar þessar vélar í
kringum sig? Það er allt gert með vélum. Þú ættir bara að vita hvers-
konar vélar hafa verið búnar til, amma. Þú getur ekki ímyndað þér
hvað þær geta gert. Núorðið er framleiðslan alveg hætt að byggjast á
handafli mannsins. Af hverju skyldi hann þá sprengja sig? Þetta er
ekki rétt hjá þér, amma. Þú ert að tala um manninn einsog hann var
í gamla daga, fyrir hundrað árum.
Darja sneri sér snúðugt frá eldavélinni, og rétti úr bakinu.
— Ég veit vel hvað ég er að tala um. Hundrað ár . . . Fyrir
hundrað árum lifðu menn í friði, sjáðu til. Ég er að tala um þig, um
ykkur, sem lifið núna. Þið sprengið ekki skrokkinn á ykkur — sei-
seinei! Þið passið upp á hann. En að þið hafið glatað sálinni — það
snertir ykkur ekki. Hefurðu annars heyrt þess getið að manneskjan
hafi sál?
Andrei brosti.
— Hún ku vera til, segja menn.
490