Tímarit Máls og menningar - 01.11.1987, Blaðsíða 107

Úr „Hjarðljódum á 20stu öld“
taka vatn úr dýpsta brunni heims, við tökum það reyndar frá þeim
sem búa hinummegin á hnettinum, tómaturinn vex hjá okkur, sem
komum með moldina í töskum, bakpokum og vösum okkar þegar
við komum heim úr sumarleyfi . . . Með öðrum orðum, þetta er
slíkur tómatur að honum ber að reisa minnisvarða á aðaltorgi höf-
uðborgarinnar, eins og þú manst kannski að Rezo lagði til . . . Og
eins og þú skilur, eins og þú finnur nú þegar, þá er ekkert ofsagt í
frásögninni, þar eru engar ýkjur, allt er þetta í raun og veru. Og í
þessari ágætu kynkvísl jarðyrkjumanna, sem eru frægir um alheim-
inn fyrir eggaldin sem eru kílómetri á lengd, kemur fram afstyrmi
eitt, maður sem í frístundum frá því að hlúa að tómatinum hvorki
reykir né drekkur né grefur út sitt neðanjarðarhús (en rétt er að taka
fram að fólkið á þessari reikistjörnu, það er að segja í þorpi þessu, er
sannfært um að þeir sem búa í frjósamari löndum muni ráðast á það
með sprengju fyrir það eitt, að þeir kunna ekki að rækta jafn óend-
anlegan tómata). . . Nei, kannski er þetta ekki svona. Má vera að
þetta sé sértrúarsöfnuður þeirra sem ætla að lifa af hvað sem er, sem
grafa sér byrgi og safna vistum til hundrað ára ef kjarnorkustríð
skylli á (ógeðslegasta manntegundin, ekki satt?). Söfnuður sem til
frekara öryggis hélt út á óbyggilegustu eyðimörk sem til var og gróf
sig þar niður í jörðina án þess að taka eftir því að stríðið er liðið hjá
og að sjálfir hafa þessir menn tekið stökkbreytingum . . . Nei, samt
er þessu ekki svo farið. Þetta er of mikið í ætt við framtíðarfræði.
Og ég hef fyrir löngu fallist á yfirlýsingar þínar um vísindaskáld-
skapinn . . . Með öðrum orðum, þetta útskryppi, þessi stökkbreytti
maður eða til hálfs umbreytti, þessi „fyrrverandi“ maður, fór að
bera spæni og eldspýtur úr þorpinu og út á eyðimörkina og hverja
frjálsa stund er hann öðrum horfinn þar í auðninni. Reynt var að
koma vitinu fyrir hann, hann var margdæmdur fyrir að stela timbri,
en þegar hann hafði setið af sér dóma byrjaði hann jafnan upp á
nýtt. Þegar menn svo áttuðu sig á því að nokkrum áratugum liðnum
að hann var að smíða bát í eyðimörkinni þar sem hún var hæst, þá
setti að öllum slíkan hlátur að þeir létu þennan vitfirring í friði. Þá
kom hann með geit í plássið, síðan svín, síðan . . . hér verður, eins
og þú skilur, erfitt að útskýra fyrir lesandanum á hverju hann fóðr-
aði skepnurnar . . . en einhvernveginn réði hann fram úr
því . . . Það getur verið að þegar samlandar hans höfðu hneykslast á
497