Tímarit Máls og menningar - 01.11.1987, Blaðsíða 114

Tímarit Máls og menningar
„Hvar sem þú ert ertu margt“, segir í
einu kvæðanna. I þessum samtengdu
Ijóðum birtist ný hlið á kveðskap
Stefáns Harðar. Skáldið leikur á marga
strengi og hér er að finna mörg ljóð sem
gefa ekkert eftir því sem hann hefur
best ort hingað til. Að þessari bók lok-
inni er nýr áfangi þegar hafinn, afrakst-
urs hans verður beðið með mikilli eftir-
væntingu.
Þorleifur Hauksson
GALDUR EINLÆGNINNAR.
Tími alviturra mælskra stórskálda er
liðinn. I sviptibyljum samtíðarinnar er
engum stætt á Olympstindi, goðin eru
fallin, hetjurnar löngu liðin lík.
Áhersluforskeytið stór- til einskis nýt-
anlegt framar nema á tilboðspöllum
markaðstorganna þar sem nútímajóninn
siglir sálarvana sinn ljósasjó. Reynið að
ná eyrum hans! Vandinn að yrkja sögðu
gömlu mennirnir — hvað vissu þeir um
hann? Hvað vissu þeir hvernig er að
yrkja í kapp við vindinn sem gnauðar í
síbylju fjölmiðlatómsins?
Kannski er bara eitt ráð til. Þetta
gamla góða: að yrkja af þörf. I einlægni.
í>að gerir Böðvar Guðmundsson í
ljóðabók sinni Vatnaskil (Mál og menn-
ing 1986). Réttara væri að kalla bókina
kver, svo lítið og látlaust er hennar ytra
borð og ljóðin aðeins 27 talsins.
Yrkisefnin eru af ýmsum toga, en hér
verður einkum getið þeirra ljóða Böðv-
ars sem á einn eða annan hátt lýsa því
sem gerist þegar karlmaður á miðjum
aldri lítur í eigin barm, horfir „samúð-
arlaust" í spegilinn. Hann hefur breyst
einsog tímarnir, viðhorfin önnur í ljósa-
skiptunum en þau voru „í skæru Ijósi
dagsins". Það er spurt: „Hvar er angist
okkar?/ Hvar er samúð okkar?/ Hvar er
ást okkar?“ (Áhorfendur) Sveitadreng-
urinn saknar stundum þeirra „árglöðu
vinda sem forðum/ blésu hlýtt á kinn-
um“ (Borg). Dauðabeygurinn kemur
við sögu, m. a. í ljóðinu „Garmur" þar
sem skáldið dreymir að það kalli á kött-
inn sinn en í stað kisu kemur „stóri
svarti hundurinn/ með trylling í aug-
um/ og gapandi kjaft . . .“ Tíðindum
sætir uppgjör skáldsins við „dreng-
lyndi“ sitt í æsku og „karlmennsku" á
sokkabandsárum í ljóðinu „Greinar-
gerð“. Eg minnist þess ekki að hafa áð-
ur lesið svo opinskáa greinargerð um
þetta efni eftir skáldkarl.
Einlægnin er líka aðalsmerki „Eftir-
mæla“ sem mér finnst vera besta ljóð
bókarinnar, að hinum ólöstuðum, og
get ekki stillt mig um að birta hér í heild
sinni:
I óendanlegum möguleikum
eilífðarinnar
hvíla ófæddu börnin mín um alla
framtíð.
Eg hef vissulega stundum
sagt þeim bernskusögur úr sveitinni
og valið þeim fegurstu nöfnin.
Og eins hef ég stundum fundið
kalda fætur vermast
í heitum lófum mínum
og sorgina sefast í hálsakoti.
Og gamall maður
hef ég miðlað börnum þeirra
fornum sögum
og sígildri visku.
Hugur einn það veit.
Ein þeirra mynda sem Böðvar bregð-
ur af og til upp í ljóðum sínum er af
504