Tímarit Máls og menningar - 01.11.1987, Blaðsíða 121

ég tel augnhár mín
í herberginu sem þú fæddist í
ekki hefna þín
(77)
Við sáum í „Ástarljóði" hér að framan
hvernig neglur ljóðmælanda verða að
fiðrildum og steinvölum, annarsstaðar
verða eistun að steinum ( 51), eða „Hár-
ið skiptir um ham og eignast/grímu úr
roði og tölustöfum" (61). Hann skreytir
ástkonu sína með „eggjaskurn" og
krabbaskeljum“ (94), eða þá að í hári
hennar „stirnir á gullfiska og flösku-
brot“ og úr munni hennar „skríður
fiðraður hurnar" (85).
Þessari áleitni hinna litlu hluta, brota
og dýra er miðlað á máli sem er meira
sannfærandi en keðjur þungra, „skáld-
legra“ nafnorða sem áður var drepið á,
og erótík smæðarinnar geymir öflugra
ákall en allar kraftastælingar. Þessir litlu
munir eru eins og merkingarlausir en
þýðingarmiklir verndargripir frum-
stæðra „villimanna“, en jafnframt eru
þeir leifar brotins merkingarheims,
menningar sem er að leysast upp. Þar er
umhorfs einsog í lúðu leikfangaskríni
barns sem eigi skilur á milli menningar
og náttúru, rétt einsog þessi brýnasta
skil-greining mannlegs lífs skipti engu
máli. Kona „býr til marhnút / úr ryki
perlum og bréfræmum“ (97). Onnur
kona skrifar, og fljóta þá með stærri
hlutir þótt þeir falli inn í hina smágerðu
fegurð: „Eg er parísarhjól ég er kuð-
ungur / ég er sofandi hurð“ (83).
Hafsauga
Mannlíf þessara ljóða er að sytra úr
greipum heilsteyptrar menningar og
gefast á vald eyðingarmætti óræðrar
náttúru. Náttúran birtist okkur iðulega
í sjávarlífi. Það er einsog borgirnar og
Umsagnir um bækur
önnur fyrirbæri Nútímans séu sokkin í
sæ og við dveljum nú meðal fiska,
krabba og annarra sjávarkvikinda;
„fiskarnir streyma út úr líkama hússins"
(87). Smávinir fagrir, sjávarskart. Eg
minntist í upphafi á það hvernig Sjón
fýsir að brjóta glerið og steypa sér í
svelginn. I einu ljóðinu talar ljóðmæl-
andinn um að stúlkan hans sé orðabók
„yfir öll orðin sem mig vantar / til að
geta brotið fiskabúrin / sem eru á öxl-
um mínum" (91).
Löngunin til að fara á flot eða í kaf,
gerast ástsæl vatnaskepna, hlýtur að
tengjast þeirri ástarblindu sem áður var
um rætt. Sum Ijóðin staðfesta þetta svo
ekki verður um villst (hm . . .) — í ljóði
sem fjallar um ýmiskonar náttúrusam-
samanir segir m. a. (17):
Hann lagðist í fjöruborðið
og lét hafið flæða inn í augu sín.
Erkitýpísk þrá eftir að fá að synda á ný
í móðurkviði og öðlast hina algeru
snertingu leitar út í eftirminnilegum
myndum þessa hafsauga, sem auðvitað
kallast á við allt augna-myndmál bókar-
innar.
Hér er vert að minnast á Ijósmynd
sem birtist á bls. 5 af listaverki eftir Jean
Benoít. Við blasir andlit, að hluta þakið
hrukkóttu höfuðleðri, að hluta ber kúp-
an og blind augntótt. Inn í tóttina gríp-
ur lítil hönd, ef til vill barnshönd. Er
þetta augað blinda sem ljóðgenglar
Sjóns sælast eftir í kynþrá sinni? En
hvernig auga er það sem barn getur leit-
að inn í? Hið myrka djúp þessa auga er
auðvitað hafið sem karlar vilja drekkja
sér í, þetta er
. . . augað
sem konur hafa á milli fótanna
sem konur gefa hafinu svo það tryllist
ekki
511