Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Side 11

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Side 11
SKÁLDIÐ OG HEIMURINN sig: „Ég veit ekki“ hefði hún líklega orðið efnafræðikennari í einhverjum heimavistarskóla fyrir ungar stúlkur af góðum ættum og helgað þeirri vinnu - í alla staði heiðarlegri og virðingarverðri - líf sitt. En hún sagði við sjálfa sig aftur og aftur: „Ég veit ekki“ og það voru þau orð sem fleyttu henni til Stokkhólms í tvígang, þar sem fólk með óstýrilátan og leitandi huga fær Nóbelsverðlaun. Skáld verður líka, sé það raunverulegt skáld, sífellt að segja við sjálft sig: „Ég veit ekki“. Með hverju kvæði reynir skáldið að finna lausn á gátu, en um leið og það setur punkt affan við fyllist skáldið efasemdum á nýjan leik. Það sér að lausnin var í eðli sínu bundin aðstæðum, svarið engan veginn tæm- andi. Skáldið reynir því affur og affur og með tímanum safna bókmennta- fræðingarnir saman öllum þessum heimildum um óánægju skáldsins með sjálft sig og kalla „höfundarverk“ ... Það kemur fýrir að mig dreymir aðstæður sem aldrei munu verða að veruleika. Ég get til dæmis verið svo ósvífin að ímynda mér að ég tali við Prédikarann, hann sem skrifaði þennan áleitna harmsöng yfir hinu hégóm- lega í fari okkar og gerðum. Ég myndi hneigja mig djúpt fyrir honum, hann er jú eitt af allra bestu skáldum, að minnsta kosti í mínum huga. En síðan myndi ég grípa hönd hans og segja: „„Ekkert er nýtt undir sólinni“, skrifar þú, Prédikari góður. En þú fæddist sjálfur nýr undir sólinni. Og hið mikla ljóð sem þú hefur skrifað er einnig nýtt undir sólinni, því enginn hafði skrifað það áður. Og allir lesendur þínir eru nýir undir sólinni, því enginn gat lesið ljóðið á undan þér. Og sýprustréð sem þú situr undir hefur ekki heldur sömu lögun og í upphafi. Hún hefur orðið önnur vegna annars sýprustrés sem líktist þínu, en var ekki alveg eins. Og mig langaði líka til að spyrja þig, Prédikari góður, hvað ætlar þú nú að skrifa nýtt undir sólinni? Verður ffamhald á hugsunum þínum eða hefurðu fyllst löngun til að mótmæla sjálfum þér í einhverju? í ljóði þínu bentirðu líka á gleðina, hverfula vissulega, en hvað svo? Fjallar það kannski um gleðina, þitt nýja ljóð undir sólinni? Hefurðu skrifað eitthvað niður, uppkast? Því varla ætlarðu að segja: „Ég hef skrifað allt og hef engu við að bæta.“ Þannig getur ekkert skáld í heiminum talað, allra síst stórskáld eins og þú.“ Heimurinn - hvað svo sem við hugsum um hann, í undrun okkar yfir mikilfengleika hans og eigin vanmætti, í biturleika okkar vegna miskunnar- leysis heimsins gagnvart þjáningum hins einstaka, mannsins og dýranna og kannski plantnanna, því hver getur verið viss um að jurtirnar þjáist ekki; hvað svo sem við hugsum um geiminn, víðátturnar umhverfis heiminn, upplýstar af skini stjarnanna þar sem menn hafa nýlega uppgötvað plánetur, nú þegar dauðar? Enn dauðar? Þetta vitum við ekki; hvað svo sem við hugsum um þetta stórkostlega leikhús, að hverju við höfum vissulega að- TMM 1997:2 9
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.