Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 11

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 11
SKÁLDIÐ OG HEIMURINN sig: „Ég veit ekki“ hefði hún líklega orðið efnafræðikennari í einhverjum heimavistarskóla fyrir ungar stúlkur af góðum ættum og helgað þeirri vinnu - í alla staði heiðarlegri og virðingarverðri - líf sitt. En hún sagði við sjálfa sig aftur og aftur: „Ég veit ekki“ og það voru þau orð sem fleyttu henni til Stokkhólms í tvígang, þar sem fólk með óstýrilátan og leitandi huga fær Nóbelsverðlaun. Skáld verður líka, sé það raunverulegt skáld, sífellt að segja við sjálft sig: „Ég veit ekki“. Með hverju kvæði reynir skáldið að finna lausn á gátu, en um leið og það setur punkt affan við fyllist skáldið efasemdum á nýjan leik. Það sér að lausnin var í eðli sínu bundin aðstæðum, svarið engan veginn tæm- andi. Skáldið reynir því affur og affur og með tímanum safna bókmennta- fræðingarnir saman öllum þessum heimildum um óánægju skáldsins með sjálft sig og kalla „höfundarverk“ ... Það kemur fýrir að mig dreymir aðstæður sem aldrei munu verða að veruleika. Ég get til dæmis verið svo ósvífin að ímynda mér að ég tali við Prédikarann, hann sem skrifaði þennan áleitna harmsöng yfir hinu hégóm- lega í fari okkar og gerðum. Ég myndi hneigja mig djúpt fyrir honum, hann er jú eitt af allra bestu skáldum, að minnsta kosti í mínum huga. En síðan myndi ég grípa hönd hans og segja: „„Ekkert er nýtt undir sólinni“, skrifar þú, Prédikari góður. En þú fæddist sjálfur nýr undir sólinni. Og hið mikla ljóð sem þú hefur skrifað er einnig nýtt undir sólinni, því enginn hafði skrifað það áður. Og allir lesendur þínir eru nýir undir sólinni, því enginn gat lesið ljóðið á undan þér. Og sýprustréð sem þú situr undir hefur ekki heldur sömu lögun og í upphafi. Hún hefur orðið önnur vegna annars sýprustrés sem líktist þínu, en var ekki alveg eins. Og mig langaði líka til að spyrja þig, Prédikari góður, hvað ætlar þú nú að skrifa nýtt undir sólinni? Verður ffamhald á hugsunum þínum eða hefurðu fyllst löngun til að mótmæla sjálfum þér í einhverju? í ljóði þínu bentirðu líka á gleðina, hverfula vissulega, en hvað svo? Fjallar það kannski um gleðina, þitt nýja ljóð undir sólinni? Hefurðu skrifað eitthvað niður, uppkast? Því varla ætlarðu að segja: „Ég hef skrifað allt og hef engu við að bæta.“ Þannig getur ekkert skáld í heiminum talað, allra síst stórskáld eins og þú.“ Heimurinn - hvað svo sem við hugsum um hann, í undrun okkar yfir mikilfengleika hans og eigin vanmætti, í biturleika okkar vegna miskunnar- leysis heimsins gagnvart þjáningum hins einstaka, mannsins og dýranna og kannski plantnanna, því hver getur verið viss um að jurtirnar þjáist ekki; hvað svo sem við hugsum um geiminn, víðátturnar umhverfis heiminn, upplýstar af skini stjarnanna þar sem menn hafa nýlega uppgötvað plánetur, nú þegar dauðar? Enn dauðar? Þetta vitum við ekki; hvað svo sem við hugsum um þetta stórkostlega leikhús, að hverju við höfum vissulega að- TMM 1997:2 9
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.