Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 93

ÞRÁIN ER t TREGANUM BUNDIN
þeim það ýmist til ágætis eða vansa að þau þóttu minna nokkuð á ljóð Einars
bæði hvað varðaði yrkisefni og skáldlegar líkingar. Einnig voru þau borin
saman við ljóð skáldkvennanna Huldu og Ólafar frá Hlöðum. Af saman-
burði ljóðanna sem þessar skáldkonur skildu eftir sig sést að Ólöf og Guð-
finna voru gjörólík ljóðskáld. Gott dæmi um það eru kvæði þeirra um tákn
sorgarinnar; tárið. Staka Ólafar er flestum kunn:
Dýpsta sæla og sorgin þunga
svífa hljóðlaust yfir storð.
Þeirra mál ei talar tunga,
tárin eru beggja orð.1
Þó margir þekki þessa vísu eru eflaust færri sem vita hver höíundur hennar
er. Hún lifir á vörum þjóðarinnar því boðskapur hennar eru algild lífssann-
indi sem hafa verið meitluð í lífseigt form ferskeytlunnar. Kvæði Guðfinnu
um tárið er hins vegar miklu persónulegra og stórbrotnara:
Á hönd mína féll þitt heita og þunga tár,
við himinsins ljós það glitraði þúsund vega.
Eg skildi af þessu tári, hve sorg þín var sár,
en samt varð það perlan í hafi míns trega.
Mín auðlegð stærst var heitasti harmur þinn,
og harms míns gleði megnar ei neitt að bifa.
Við hjarta mitt dauðinn brýtur broddinn sinn.
I bjartri perlu társ þíns fæ eg að lifa.2
Guðfinnu var lagið að túlka hið stóra í hinu smáa eins og hún gerir í þessu
smákvæði sem virðist vaxa við hvern lestur. Ólíkt vísu Ólafar er list þess ekki
fólgin í algildum lífssannindum heldur í mætti orðanna og myndinni sem
þar er dregin upp. Tár Ólafar eru þögul tjáning dýpstu sælu og þungrar sorg-
ar. En í kvæði Guðfmnu fellur tárið á hönd ljóðmælandans sem skynjar það
sem sérstakan heim út af fyrir sig þar sem lífið sigrast á dauðanum, „í bjartri
perlu társ þíns fæ eg að lifa.“ Það rúmar dýpt sorgar þess sem grætur en veitir
mælanda ljóðsins huggun og fýrirheit, „Eg skildi af þessu tári, hve sorg þín
var sár,/ en samt varð það perlan í hafi míns trega.“ Agnarsmá tárperlan í
kvæði skáldkonunnar frá Hömrum er því ekki aðeins þögul tjáning fyrir íjöl-
breytileika mannlegra tilfmninga heldur rúmar heimur hennar haf marg-
breytileika þeirra auk þess sem hún er tákn fyrir vonina um líf eft ir dauðann.
Samkenni í yrkisefnum er frekar að finna milli skáldkvennanna Guðfmnu
og Huldu en hugmyndaleg úrvinnsla þeirra er yfirleitt ólík. Þær voru báðar
TMM 1999:1
www.mm.is
83