Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 117

WILLIAM BUTLER YEATS, SKÁLDIÐ í MIÐJU STORMSINS
hann sig til að mynda hver þáttur hans hefði verið í því að stuðla að sundr-
ungunni og þeim ofbeldisverkum sem einkenndu tímabilið, átti hann ein-
hverja sök vegna leikritsins Cathleen ní Houlihan,
,did that play of mine send out
Certain men the English shot?'19
Æviferill Yeats er sem dagbók um hnignun mótmælendastéttar sem fyrrum
hafði öllu ráðið og um þá geysimiklu togstreitu sem átti sér stað í írskri þjóð-
arsál á árunum um og eftir aldamót. Það er engin tilviljun að F.S.L. Lyons lét í
bók sinni Culture and Anarchy in Ireland 1890-1939, sem áður var minnst á,
árið 1939 marka endalok þessa tímabils menningar- og stjórnmálalegs
stjórnleysis á frlandi því það var jú dánarár Williams Butlers Yeats.20 Þessi
þrjóska írska þjóð, kaþólsk, íhaldssöm og klofrn eft ir innbyrðis borgarastyrj-
öld, hafði þegar þar var komið sögu náð sínu sjálfstæði en var sjálfstæðið
sundrungarinnar virði, var togstreitan og allt blóðbaðið nauðsynlegir fylgi-
fiskar frelsis? Ævi Williams Butlers Yeats er merk heimild um þá atburði er
hrintu í rlandi út á þessa örlagaríku braut, aldarspegill um allt það er á gekk.
Ajtanmálsgreinar
1 Guðjón Friðriksson, Einar Benediktsson. Ævisaga I (Reykjavík, 1997), bls. 192.
2 The Collected Letters of W.B. Yeats, ritstýrt af Warwick Gould, John Kelly og Deirdre
Toomey (Oxford, 1997). Roy Foster gefur þessu safni hina bestu dóma í The lndependent
on Sunday, 19. október 1997.
3 Þarna er um að ræða upptöku BBC frá fjórða áratugnum og Yeats, gamall og þjáður af
ýmsum kvillum, var löngu orðinn leiður á þessu ljóði sínu sem hann hafði samið í upphafi
ferilsins. Kaldhæðinni röddu og af nokkurri biturð segist hann í inngangi ætla að hefja
lestur sinn á The Lake Isle oflnnisfree,,... vegna þess að ef þið þekkið eitthvað til mín mun-
uð þið reikna með því að ég flytji það. Þetta er eina ljóð mitt sem nokkur kannast við.“
4 Keith Aldritt, W.B. Yeats: The Man and the Milieu (London, 1997); Stephen Coote, W.B.
Yeats: A Life (London, 1997) og R.F. Foster, W.B. Yeats: A Life. Volume I: The Apprentice
Mage 1865-1914 (Oxford, 1997).
5 f nýlegri útgáfu The Oxford Companion to Twentieth-Century Poetry in English eru til-
nefndar nokkrar ævisagna W.B. Yeats og um þær er sagt að þær verði að nýtast sem hey í
harðindum fram að þeim tíma er hin ,opinbera‘ ævisaga Yeats eftir Foster birtist á prenti.
The Oxford Companion to Twentieth-Century Poetry in English, ritstýrt af Ian Hamilton
(Oxford, 1994), bls. 596.
6 Maud Gonne hélt fram að hún hefði fyrst hitt Yeats á vinnustofu 0‘Learys árið 1886. R.F.
Foster segir varhugavert að treysta Gonne hvað dagsetningar varðar og heldur því einnig
ffarn að vafasamt sé að Yeats hefði gleymt því hefði hann hitt Gonne fyrir 1889. Sjá W.B.
Yeats, bls. 57 og 87.
7 A. Norman Jeffares, „W.B. Yeats“ (æviágrip) í Yeats Anthology (Glasgow, 1995), bls. 13.
8 R.F Foster, W.B. Yeats, bls. 152-158.
TMM 1999:1
www.mm.is
107