Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 17

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 17
JAKOB BENEDIKTSSON 20. JÚLÍ 1907 - 23. JANÚAR 1999 Kaupmannahöfn var heimili Jakobs í tuttugu ár, frá því að hann kom þangað ungur stúdent þar til hann flutti heim, virtur fræðimaður í blóma lífsins árið 1946. Hann tók á þessum árum virkan þátt í líflegu félagslífi landa sinna, ekki hvað síst á stríðsárunum. Þá ritstýrði hann tímaritinu Frón sem þeir Jón Helgason gáfu út 1943-45 og ritaði þar fjölmargar greinar um menningarmál. Árið 1943 var Jakob ráðinn bókavörður að háskólasafninu og þangað kom einhverju sinni gamall kennari hans, Carsten Hogh, sem sæti átti í Frelsisráðinu svonefnda, og bað hann fyrir leyndarskjöl dönsku and- spyrnuhreyfingarinnar sem Jakob faldi og varðveitti í ranghölum safnsins til stríðsloka. Það segir sína sögu um það traust sem menn báru jafnan til Jak- obs. Jakob langaði alltaf heim til íslands þó hann hefði góða aðstöðu til fræði- starfa í Kaupmannahöfn og trygga afkomu. Árið 1946 bauðst honum að leysa Kristin E. Andrésson af við stjórnvöl Máls og menningar meðan Krist- inn vann að bókmenntasögu sinni. Hann þáði boðið og með því hófst löng og farsæl samvinna Jakobs og félagsins; hann var framkvæmda- og útgáfu- stjóri í tæp þrjú ár, átti sæti í félagsráðinu frá heimkomu, varaformaður stjórnar frá 1948 og lengstum í fjóra áratugi, meðritstjóri Tímarits Máls og menningar frá 1947-75. f stjórn félagsins sat Jakob til 1995 og ritaði fundar- gerðir. Árið 1997 voru þeir Halldór Laxness og Jakob gerðir að heiðursfélög- um Máls og menningar. Við Jakob áttum samleið í stjórn Máls og menningar í tæp tíu ár og þar kynntist ég enn nýrri hlið á honum: varkárum og farsælum bókaútgefanda sem var þó óhræddur við nauðsynlegar breytingar og nýjungar, hann var maður sem „skynjaði breytingar tímanna betur en marg- ur yngri maður“ einsog Þröstur Ólafsson komst að orði í kveðju sinni til Jak- obs. Árið 1948 var Jakob ráðinn aðalritstjóri Orðabókar háskólans ogþví starfi gegndi hann til ársins 1977 þegar hann fór á eftirlaun. Þar voru þeir nánir samverkamenn og vinir, Jakob og Ásgeir Blöndal Magnússon, Jón Aðal- steinn Jónsson og síðar Gunnlaugur Ingólfsson og Guðrún Kvaran. Höfuð- viðfangsefnið allan þann tíma var söfnun og skráning orða úr bókum og handritum. Eklei var þó einvörðungu safnað úr ritmáli því Jakob átti mikinn þátt í þeirri merkilegu nýjung um miðjan sjötta áratuginn að hefja samstarf við fólkið í landinu um söfnun orða úr talmáli með útvarpsþáttunum íslenskt mál. Jakob vann líka merkilegt starf við orðtöku úr elstu Biblíum okkar og nákvæman samanburð á orðfæri þeirra. Þá var það fádæma elju- verk hans að skrá á seðla torlæsilegt orðabókarhandrit Jóns Ólafssonar úr Grunnavík í níu stórum bindum og gera með þeim hætti aðgengilega ein- staka heimild um íslenskt mál við upphaf átjándu aldar. Orðabókarseðlarnir úr þessu handriti munu vera um 50.000. Jakob var formaður íslenskrar mál- TMM 1999:1 www.mm.is 7
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.