Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 96

RAKEL SIGURGEIRSDÓTTIR
sinna er þó miklu djúpstæðara en sameiginleg bókmenntastefna. Hún orti í
kapp við örlögin líkt og þeir. Heilsuleysið og vissan um að deyja setti greini-
legast rnark sitt á kvæði skáldkonunnar frá Hömrum líkt og skáldbræðra
hennar sem ortu eins og hún í skugga dauðans. Viðfangsefni hennar eru oft
þau sömu og þeirra og list hennar við að klæða þau í myndrænt form ljóð-
málsins er síst minni.
í skugga dauðans
Sorgin knúði snemma dyra heima á Hömrum eins og áður hefur komið
fram. Guðfmna horfði á eftir báðum systrum sínum falla fyrir þeim sjúk-
dómi sem hún háði sjálf baráttu við öll sín fullorðinsár. Hún gaf sig þó
sjaldnast lífsharminum á vald en notaði vettvang ljóðsins til að yrkja sig í sátt
við örlögin. Fögnuðurinn yfir fegurð lífsins sem einnkennir flest kvæða
hennar efldist og þroskaðist gagnvart þeirri vissu að hún fengi aðeins notið
þess um skamma stund. Hún var knúin áfram af hugrekki og lífsþrá þrátt
fyrir vitneskjuna um að dauðinn vekti yfir henni af meiri árvekni en gengur
og gerist. Glíma hennar við ljós og skugga var raunverulegt stríð lífsviljans
gagnvart feigðarvissunni. „Gátan mikla um hel og gröf‘5 var henni því nær-
tækt yrkisefni. Dauðinn var óvinur hennar þó hún hræddist hann ekki: „Eg
skelfist ei, Dauði, þitt haust og þinn harm“.6 En þrátt fyrir óttaleysið stendur
hún ráðþrota gagnvart grimmd hans:
Hví bíður dauðinn bleikur
með bjarta sigð í hendi
er fegurst skin á skálum
hið skæra lífsins vín?7
Þegar dauðinn lætur sigðina falla er hann miskunnarlaus og tekur það sem
hjartanu er kærast. „Mér fannst þá eg misst hafa allt sem eg átti,/ er ástinni
minni eg fylgdi til grafar.“ Ógnir hans skilja hana eina eftir og henni hverfa
jafnvel „elfur og angandi skógar/ og eilífur drottinn sem tekur og gefur.“
Dauðinn hefur rænt hana öllu; ástinni og fegurð náttúrunnar, þannig að til-
gangsleysið virðist algert en þá birtist henni vinur í úlfagæru:
Þá hvíslaði sorgin: „Þú átt mig þó eftir.
Eg ein þekki vegina um geimana alla.“
Og máttvana hönd eg í hönd hennar lagði
og hét henni tryggðum. Hún svíkur mig varla.8
86
www.mm.is
TMM 1999:1