Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 160

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 160
RITDÓMAR sínu framan í þessa ásjónu og kemur í kinn manninum og þvert gegnum munninn og út um kinnina hina. Þá lýstur hinn á móti orðinn sár og missti Sturlu og sveiflar öxi sinni öfugri að honum og kom í baksveiflu á handlegg Sturlu sem lamdist undir brynjunni og skripluðu fætur og missti þeirra og hrapaði í brúkið, sleipan og skreipan þarann með belgjum og blöðrum einsog ósjáandi augu og liggur þarna undir blossandi öxinni og hló eggin kalt við honum í sólfari dagsins, og sjávarsvarrandinn æpti að honum (65). Hér, eins og víðar, birtist tvöföld miðlun umhverfis og atburða, sögumannsins og Sturlu. Thor Vilhjálmssyni er eiginlegt að bregða upp myndum. Myndsýnin ræður framvindu textans. Hann kryfur ekki, skilgreinir ekki, heldur gefur persónunni lit og líf með því að birta mynd hennar við aðstæður sem afhjúpa hana. Hér er Sturla á ferð í þoku: Heimurinn var allur þrunginn gerj- andi göldrum í streymandi þokunni. Hraunhólar urðu virki og grjótnibbur að turnum. Maðurinn sem reið á und- an þér öðlaðist goðmætti. Örlög hans tóku að skipta máli. Örlög hvers sem grillti í þar sem þokan sveif yfir lautum og gerði að kötlum þar sem var brugg- að, pottum norna, synti um hraun og hörg og ása fjær sem sáust ekki frá göt- um hestanna. Ómur af tali, hestur rak við, gnarr í grjóti undan skeifu. Niður vatna sem hvergi sýndust. /.../ Þú veizt af liði þínu í kringum þig, á undan og eftir í þokunni. Þú veizt af því í hugsun þinni. Þó ertu einn. Þó ertu aleinn. Hvað stoðaði að ráða öllu landinu, ef þér hefði ekki tekizt það sem þér var ætlað að gera? Hvenær fór maður upp, hvenær niður? Og þótt hugur þinn sækti sér tröll að takast á við úr stór- mæli landslagsins, þá gat hann ekki trú- að neinni sögu. Það var ekki dagur, það var ekki nótt. Ekki aftur né fram. Bara þokan sem þjarmaði að berskjaldaðri vitund. /.../ Hann renndi augum yfir þessa gránuðu sveit, og hvítt í fjöllum, og brúnt í grámanum; og sá að í þessu spori hafði hann sjálfur sprengt nokkur skorpin bláber á lynginu einsog blá augu blóðguðust undan ferð mannsins. (81-2). Náttúran er ívaf allrar frásagnarinnar, sem áhrifavaldur, sem líking og tákn. Víða er brugðið upp myndum í lauslegum tengslum við atburðarás en sem dýpka inntak hennar. Hestar eru merkileg og margræð tákn í allri sögunni. Sighvatur hefur kallað Sturlu til sín á eintal í lokrekkjunni og í stað reiði föðurins skynjar hann velþóknun hans: Þannig lágum við tveir á hægindunum og þögðum, tveir menn. Þá fór þoka um grundirnar. Hestarnir voru stórir og dularfullir úti á túninu, sumir voru niðri við á og sáust varla, voru einsog nývaktar þústir á sléttu landinu, eða hnökrar sem nóttinni hafði láðst að hirða með sér þegar hún geymdi sitt myrkur og gránaði. (31) Tæpur helmingur sögunnar fjallar um ut- anförina eins og fyrr var sagt. Hér gengur hinn ungi maður inn í heim náttúru og mannlífs sem er gerólíkur því sem hann hefur áður séð, og myndirnar eru aðrar en í hömrunum heima. Sturla lendir í þrumuveðri og finnst þar vera boðaður dagur reiðinnar, hrífst af tónlist sem lyftir honum upp yfxr stað og stund og gefur víða sýn yfir héraðið og 150 www.mm.is TMM 1999:1
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.