Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2011, Qupperneq 26

ALÞINGISREITURINN 25
frá því. Í norðvesturhorni B var að finna tvo torfveggi frá því rétt eftir 870AD.
Voru veggirnir skornir í þrennt af byggingu [340] úr fasa II og því töluvert
raskaðir. Veggirnir voru lagðir úr streng og í nyrðri veggnum var LNL greinilegt
í strengnum og því hreyft en enga gjósku var að finna í syðri veggnum. LNL
óraskað var rakið undir nyrðri vegginn og lá torfið beint ofan á þeim jarðvegi.
Engar undirstöður voru undir veggjunum. Stoðarholur eða smærri stoðir var
ekki að finna í eða við veggina og er ekkert sem bendir til þess að innan þessara
veggja hafi verið gólflag. Er því talið að þarna sé annað hvort um að ræða
skjólveggi við járnvinnsluna eða einhvers konar skilrúm. Einnig er möguleiki
á að þarna hafi verið skemma eða búr þar sem efniviðurinn fyrir járnvinnsluna
var geymdur. Ef svo er, þá er sá möguleiki til staðar að yfir þessari byggingu
hafi verið bráðabirgðaþak eða tjald og hefur hún því jafnvel getað þjónað
fleiri en einu hlutverki. Engar afgerandi vísbendingar staðfesta þessa tilgátu. Í
suðursniði svæðis B var að finna 920-940 gjóskuna og var hún óhreyfð. Eru
veggirnir reistir fyrir þann tíma og fallnir, líkt og járnvinnslan. Tekin voru
örformgerðarsýni úr veggjunum og er beðið eftir niðurstöðum úr rannsóknum
á þeim. Suðurendinn hafði sigið að hluta yfir rauðablástursofninn [90218] og
hafði nyrðri veggurinn einnig sigið yfir ofn [91477]. Eru því sterkar líkur á því
að þessi mannvirki hafi verið byggð sem heild og tilheyrt stærra athafnasvæði.
Munu þessar mannvistarleifar án efa hjálpa til við að setja upp og skilja skipulagið
og uppbygginguna á járnvinnslusvæðinu í framtíðinni.
Kolagröf [38770]: Á norðvesturhluta svæðis A kom í ljós kolagröf. Var hún
um 80 sm á dýpt og 178 sm í þvermál. Var hún grafin í gegnum LNL óhreyft
eins og áður sagði. Hluti af malarfyllingunni var í kringum kolagröfina sjálfa
og hefur hún verið dýpkuð á einhverjum tímapunkti því að tvö malarlög var
þar að finna með kolalagi á milli og hefur hún því verið í notkun um tíma
áður en hún var hreinsuð og dýpkuð í annað sinn (sjá myndir 9a og 9b). Hluti
af torfi sem lagt hefur verið ofan á kolagröfina meðan hún var í notkun sást
vel í þversniðinu (sjá mynd 8 og teikningu a). Var töluvert af LNL í torfinu. Í
fyllingunni var bæði að finna leifar af kolum og brenndum birkigreinum en
einnig nokkuð um steina á bilinu 10-15 sm í þvermál og voru þeir í botni
kolagrafarinnar. Hlutverk steinanna hefur sennilega verið að auka súrefnisflæði
meðan á koluninni stóð en eflaust má varpa fram fleiri kenningum. Þegar búið
var að fjarlægja fyllinguna fór grunnvatnið að seytla upp. Þótti þetta einkennilegt
því að ekki er vitað til þess að kolagrafir hafi verið settar þar sem mikil væta
var í jörðu. En þetta skýrist þegar litið er á þróun umhverfis frá landnámi, enda
hækkaði yfirborð sjávar töluvert, eða um 3-4 m frá landnámi og fram á 13. og
14. öld. Kolin úr kolagröfinni hafa sennilega verið nýtt í járnvinnsluna á svæði