Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2011, Síða 220

NUUSSUAQ – NORRÆN VEIÐISTÖÐ Á VESTUR-GRÆNLANDI? 219
fjölskyldur bjuggu saman og skipt með sér veiðinni. Vetrarbólstöðunum var
gjarnan valinn staður mátulega langt frá fleiri en einum stað þar sem fæðu var
aflað, en þeir voru ekki sérstaklega bundnir við einn þeirra. Hér gátu nokkrir
veiðimenn auðveldlega aflað matar saman fyrir allan hópinn yfir veturinn.
Á sumrin fluttu fjölskyldurnar á sumarbólstaði sem voru nálægt færri en
öruggari fæðuuppsprettum, eins og laxám og hreindýraslóðum. Þar bjó fólkið
í einföldum húsum eða tjöldum sem auðvelt var að flytja.
Hafstraumurinn inn og út Vaigat/Diskósund og firðirnir norðanvið, fullir af æti,
mynda vistkerfi með fjölbreyttum náttúrugæðum sem eskimóar hafa nýtt í meira
en 4000 ár.26 Í fjörðunum eru hringanóri og vöðuselur og þar koma einnig ná-
hveli og mjaldur á sumrin. Fjöldi er af blöðrusel og kampsel við ströndina. Vitað
er að rostungar hafa verið á svæðinu yst á Nuusuaq-skaga á sögulegum tíma
og þar er mikið af kræklingi, en hann er mikilvægasta fæða rostunga þarna við
ströndina. Á veturna koma hvítabirnir að norðan að svæðunum nærri ströndinni.
Af landspendýrum eru bæði hreindýr, refir og hérar á Nuussuaq.27 Þetta svæði á
miðbiki Vestur-Grænlands byggðist fólki af hinni svonefndu saqqaq-menningu28
2400 árum fyrir upphaf tímatals vors og saqqaq-bólstaðirnir við Diskóflóa eru
meðal stærstu bólstaða forneskimóa á heimskautssvæðinu austanverðu og meðal
þeirra sem lengst hafa verið í notkun.29
Nuussuaq
Eskimóabólstaðir sem við höfðum skráð og kannað áttu uppruna sinn í
mismunandi menningu. Tjaldhringir á Nippissat sem lágu hátt yfir sjó voru
frá árstíðabundnum bólstöðum saqqaq-menningarinnar. Saqqaq var fyrsta
menningin sem barst til vesturstrandar Grænlands fyrir um 4500 árum. Vegna
þess að landris hefur orðið30 hafa leifar fornra saqqaq-bólstaða orðið eftir langt
yfir núverandi sjávarmáli. Sporöskjulagaðar torftóftir voru leifar af vetrar-
bólstöðum Thulefólksins, en það er sú eskimóamenning sem síðast kom til
Grænlands og eru Thulemenn forfeður þeirra inúíta sem nú byggja Grænland.
Sporöskjulöguð hús með löngum göngum var hefðbundin húsagerð til
vetrardvalar. Þessi gerð bygginga hélst meira eða minna óbreytt frá fyrstu
tíð Thule fólksins á Grænlandi og fram að því að íbúar Grænlands tóku upp
fasta búsetu í timburhúsum á síðustu öld. Það var með miklum áhuga sem
26 Gulløv o.fl. 2004, bls. 68.
27 Hansen, Meldgård og Nordquist, bls. 26.
28 Sjá neðanmálsgrein 1, þar sem rætt er frekar um forsögulegar þjóðir á Grænlandi.
29 Gulløv o.fl. 2004, bls. 68.
30 Sjá Long o.fl. 2003 og 2005 eða Gulløv o.fl. 2004, bls. 26.