Skáldskaparmál - 01.01.1990, Side 126

124 Jón Torfason
Skulu nú rakin nokkur dæmi þessa í Þórðar sögu:
„Eftir þetta snúa þeir bræður utar eftir höllinni. Og í því heyrði Þórður brest
á bak sér aftur og sér hann að Klyppur bróðir hans var högginn banahögg“
(2009-10).
„Þenna dag gekk Sigríður frá Ósi til laugar með léreft sín og bjóst í þann
tíma heim. Hún gekk þar hjá sem þeir lágu. Ásbjörn var drambsmaður mikill
að klæðabúnaði. Þeir sáu hvar konan gekk. Hún var í rauðum kyrtli og blá
yfirhöfn. Var konan bæði fríð og mikil og að öllu allvaskleg. Ásbjörn reis upp
við olboga og leit um öxl til hennar. Hún nam staðar og leit til hans og gekk
síðan heim“ (2015). Skeggi og Ásbjörn sjá þarna Sigríði Þórðardóttur og henni
er lýst með þeirra augum.
„Og þá er þeir höfðu við talast kom Skeggi við marga menn. Skeggi var hinn
reiðasti. Og er hann sér Eið son sinn í liði Þórðar stöðvaði hann flokk sinn“
(2023).
Svona frásagnarmáti færir lesendur nær atburðum þeim sem frá er sagt
hverju sinni.
Kímni
Það er gamalt bragð að blanda kímni við alvöru. Nefna má fáguð dæmi úr
Njálu, Laxdælu og Bandamanna sögu.9 Gamansemin er hins vegar oft af
grófara taginu eins og til dæmis í Sneglu-Halla þætti og Ölkofra sögu.
Kímnin í Þórðar sögu er grálynd. Skopast er að bleyðum og lítilmennum og
gert lítið úr þeim við hlið garpanna. Þórði þykir rétt mátulegt á Þorkel á
Söndum að dúsa sem lengst út í ánni og það þótt hann sé „... að bana kominn
af kulda“ (2013). Hugleysi Þórhalls, sem jafnan er klifað á, á að vera hlægilegt
og mynda skoplega andstæðu við garpskap Þórðar. En það er hamrað of mikið
á ávirðingum hans svo að skopið verður máttlítið.
Þá er að nefna tvo sýslunga mína, bændur í Miðfirði, en samkvæmt sögunni
hallast lítt á um atgervi þeirra og aðhaldsemi:
„Sá maður fór með Skeggja er Þorbjörn hét og kallaður vesalingur. Hann bjó
á landi Skeggja og hafði gerst arfsalsmaður hans. Hann átti auð fjár og tímdi
hvorki að hafa sjálfur né láta aðra hafa og því var hann vesalingur kallaður. Fátt
hafði hann manna hjá sér utan konu sína.
Eiður var riðinn út á Miðfjarðarnes að annast um bú þess manns er Þorbjörn
hét og kallaður aumingi. Hann var arfsalsmaður Þórðar hreðu og hafði hann
farið með Þórði. Hann átti allra handa ganganda fé. Bjó hann á utanverðu
Miðfjarðarnesi. Gekk sjálfala fé hans þar í skógunum. Hafði Þórður það af hans
peningum sem hann vildi" (2038).
Skömmu síðar slær í harðan bardaga með Skeggja og Þórði og er framganga
manna rómuð mjög í sögunni, sagt frá stórum höggum þar sem hausar fjúka af
bol. En mitt í þessum afreksatgangi kemur þessi klausa um þá Þorbirnina: