Skírnir - 01.09.1988, Qupperneq 27

SKÍRNIR GUNNLÖÐ OG HINN DÝRI MJÖÐUR
233
vikið að. Freistandi er að telja Menglöðu í Fjölsvinnsmálum í þess-
um hópi. Nafnið Menglöð gæti verið sett saman úr orðunum
menga (blanda, fornenska: mengan) og löð. Konungsdrykkurinn
væri þá falinn í nafni hennar. Almennt hefur verið talið að nafn
hennar merki: sú sem er glöð yfir meni sínu. Það kann hún að hafa
verið en þess er þó hvergi getið að hún eigi neitt men. Hins vegar
eru bæði goðsögumynstur og tákn Fjölsvinnsmála hliðstæða ann-
arra sagna í þessum flokki.46
Hlutverk valkyrja er að bera fram öl í Valhöll, svo sem segir í
Grímnismálum og Snorra-Eddu. Hér er greinilega um að ræða leif-
ar af ódáinsdrykknum og hlutverki Gunnlaðar við konungsvígsl-
una. Ætli þarna sé ekki að leita skýringar á eilífri upprisu einherj-
anna? Spyrja má hvaða drykkur hafi verið betur til þess fallinn að
lífga fallnar hetjur en ódáinsveigin sem þessar goðkynjuðu kven-
verur réðu yfir?
Það er hins vegar staðreynd að nafn germönsku konungsgyðj-
unnar virðist tengjast styrjöldum meira en títt er um írska systur
hennar og germanskir kappar virðast fremur biðja hana um sverð
en sopa af ódáinsmiði. Fljótræði væri þó að dæma hana úr leik eða
úrskurða hana og valkyrjurnar einhliða stríðsgyðjur fyrir þær
sakir.
Norrænir konungar blótuðu ekki aðeins til árs og friðar heldur
og til sigurs.47 Það er því auðsætt að eitt af hlutverkum guðdómsins
var að veita konungi í styrjöld.48 Sagt er í Helgakviðu Hjörvarðs-
sonar að Svava hlífði honum í orustum og er ekki ólíklegt að kon-
ungsgyðjan (valkyrjan) dragi stundum nafn af því hlutverki sínu.
Kann að vera að germönskum konungum hafi þótt meira við liggja
að fá sverð og sigur í styrjöld en sopa af ódáinsmiði við ríkjandi að-
stæður. Svo mikið virðist víst að fylgd gyðjunnar var heill konungs
og hamingja en yfirgæfi hún hann var honum ósigur og bani vís.
Tvennt er það enn sem tengir valkyrjurnar þessum sagnaflokki,
vafurloginn sem ég mun koma að síðar og álagaminnið.
VIII
Samanburður á keltneskum og indverskum sögum um landsgyðj-
una sýnir að álagaminnið fylgir þessum sagnabálki. I írskum sög-