Skírnir - 01.09.1988, Side 55

SKÍRNIR
WALTER SCOTT OG EYRBYGGJA
261
kæruleysi er kannski endursögn hans á viðureigninni á Helgafelli
þar sem Börkur og Þórdís bjuggu þá. Eyjólfur grái kemur þangað
og tilkynnir að honum hafi loks tekist að vega útlagann Gísla
(Súrsson), bróður Þórdísar. I sögunni stendur að „um þesse tíþindi
vard Börkr allgleymr“ (XIII, 36/7), en Scott lýsir því svo að hann
skeytti engu (væri „indifferent") um dauða Gísla (520)! Þó eru
verstu villurnar eftir. Því sem næst gerist, þegar Þórdís reynir að
hefna Gísla, er þannig lýst í Eyrbyggju:
Börkr skipar Eyiolfi í öndvegi. enn förunautum hans utar frá hönum. Þeir
skutu vapnum sínum á gólfit. Börkr sat innar frá Eyiolfi. enn þá Snorri.
Þórdís bar innar grautar trygla á bord. oc hellt med á spónum. oc er hon
setti fyrer Eyiolf. þá fell niþr spónn fyrer henni. hon laut niþr eptir. oc tók
sverd hans Eyiolfs. oc brá skiótt. oc lagþi síþan upp under bordit. oc kom
í lasr Eyiolfi. enn hialltit nam vid bordinu. oc vard þó sárit mikit. Börkr
hratt fram bordinu. oc sló til Þórdísar. Snorri rátt Berki sva at hann fell um.
enn tók til módr sinnar. oc setti hana nidr hiá ser. oc kvad ærnar skaprauner
hennar þó hún veri óbarin. Eyiolfr lióp upp. oc hans menn. oc hellt þar
mádr á manni. þar urdu þær málalykter at Börkr selldi Eyiolfi siálfdæmi. oc
gerþi hann mikit fe ser til handa fyrir áverkann. fór hann vid þat í brott.
(XIII, 36/7)
Scott hins vegar lýsir atburðunum þannig:
Börkur [ . . . ] tók glaðlega á móti honum [Eyjólfi] og skipaði konu sinni
að bera fyrir hann góðan mat. Er hún framkvæmdi skipanir hans með áber-
andi semingi vildi Eyjólfi það til að missa spón þann er hann mataðist með;
sem hann laut niður til að ná í hann gat hin hefnigjarna húsfreyja ekki ham-
ið reiði sína og þreif sverð hans og særði hann alvarlega áður en hann gat
rétt úr sér aftur. Börkur brást reiður við þessari árás á gest sinn og sló til
konu sinnar og var í þann veginn að slá öðru sinni er Snorri hratt árásinni
með því að kasta sér á milli þeirra og skipaði síðan móður sinni við hlið sér
og lýsti drembilega þeirri ætlan sinni að verja hana. Eyjólfur komst undan
við illan leik en fékk um síðir fébætur frá Berki fyrir sárið sem hann hafði
hlotið. (481/2)27
Tilraun Barkar til að slá Þórdísi öðru sinni svo og lýsingin á
drambi Snorra eru tilbúningur Scotts, og sú fullyrðing hans að Eyj-
ólfur hafi komist undan við illan leik gengur þvert gegn sögunni.
Auk þess er öll frásögnin af þessari hnífstungu illilega afbökuð;
raunar segir Scott frá þessu atviki þannig að hér virðist fremur vera
um óvenju harkaleg viðbrögð við sóðalegum borðsiðum að ræða
en kænlega úthugsaða tilraun til hefnda.