Skírnir - 01.09.1988, Side 57

SKÍRNIR
WALTER SCOTT OG EYRBYGGJA
263
Eftir dauða Þórólfs átti Arnkell í ýmsum erjum við goðann Snorra um
endurheimt Krákunesskógs [...]. Um langa hríð varð Snorra ekki betur
ágengt í margvíslegum tilraunum sínum til að losna við þennan öfluga mót-
stöðumann sinn [. . . ] og sat stöðugt um líf Arnkels með margs konar til-
ræðum við hann. (499)29
Scott heldur síðan áfram og lýsir því í smáatriðum, eins og gert
er í sögunni, hvernig loks er komið að Arnkatli óvörum og hann
drepinn. Þessa einu rimmu, þessi einu málaferli og þetta eina til-
ræði hefur Scott hins vegar magnað upp í „ýmsar erjur [...] marg-
víslegar tilraunir [. . .] sat stöðugt um“. Þetta er bersýnilega vegna
þess að í Abstract hefur Scott þegar sleppt ýmsum fyrri deilum
þeirra Arnkels og Snorra sem hann hefur séð sig tilneyddan að bæta
fyrir í lokaátökunum með þeim árangri að atburðarásin frá dauða
Þórólfs fram að vígi Arnkels bjagast stórlega.
Urfellingar og afbakanir af þessu tagi verða jafnvel enn illskiljan-
legri í ljósi þess að hve miklu leyti Abstract er helgað yfirnáttúrleg-
um þáttum eins og áður er getið. Auk þess virðist Scott ekki alltaf
skilja til hlítar alla þætti þeirra yfirnáttúrlegu mála sem hann tekur
fyrir. Áður en hann hefur söguna af átökum þeirra Kötlu og Geir-
ríðar skrifar hann, svo dæmi sé tekið: „söguritari vor hefur ekki lát-
ið sviðið allsendis óbreytt“ og að galdrar og yfirnáttúrleg efni séu
„óhjákvæmilegur hluti af sögu þessa ruddafengna tímaskeiðs“
(483).30 Þar með gefur hann í skyn að þeir atburðir sem næst verði
raktir séu til skemmtunar fremur en að þeir skipti máli fyrir söguna
í heild og séu dæmigerðir fyrir trúgirni fólks á miðöldum. Honum
virðist þannig vera það óljóst að þessir þættir hafi ekki einungis
þýðingu fyrir það hugvit og gaman sem sjá má í göldrum kvenn-
anna, heldur einnig fyrir það með hverjum hætti þeir draga áhrif-
amiklar ættir og flokka inn í harðvítugar deilur. Scott getur þess
reyndar í örfáum orðum að átök seiðkvennanna leiði til bardaga
þar sem mannfall verður, en afhjúpar síðan áhugaleysi sitt eða
skilningsskort á ættfræðilegum smáatriðum í þessu sambandi með
því að bendla aðra konuna við ranga ætt og stafsetja nafnið vitlaust
í þokkabót (522). Það styður því margt þá skoðun að sú mynd sem
Abstract Scotts gefur af Eyrbyggju sé verulega bjöguð. Þar eru ná-
kvæmar lýsingar á yfirnáttúrlegum atburðum samtímis því sem
sumar af hinum áhugaverðari persónum samfélagsins á Snæfells-