Skírnir

Årgang

Skírnir - 01.09.1988, Side 214

Skírnir - 01.09.1988, Side 214
420 BERGLJÓT S. KRISTJÁNSDÓTTIR SKÍRNIR lent watchfulness. Much emphasis is laid on the importance of travel and of social intercourse in developing the mind. None of this will seem entirely strange to the reader who comes to Hdvamál from the Icelandic Family Sagas, but he will nevertheless be struck by two substantial differences. First, the Gnomic Poem has very little to say of the heroic [.. .]. Secondly, the ætt, the family, one’s kinsmen, are barely mentioned at all. . . (18) Hvað yrði sagt um fræðimann sem fullyrti að sá sem lesið hefði skáld- sögur Halldórs Laxness og Jakobínu Sigurðardóttur en tæki síðan að kynna sér ljóð Einars Benediktssonar, fyndi þar margt sem hann þekkti en hlyti að verða sleginn af því hve miklu minna færi fyrir sósíalisma hjá Einari en hjá skáldsagnahöfundunum tveimur? Nú er mér að vísu ljóst að sá sem kannar skáldskap, sem óvíst er hve gamall er og enginn þekkir höfund að, hugleiðir einatt önnur atriði en hinn sem hugar að verkum nafngreindra höfunda á tilteknu skeiði. En það breytir ekki því að samanburður eins og að framan er getið er ótækur. Jafnvel þó litið sé hjá því að Evans virðist telja víst að menn undrist að Hávamál eru sísona eins og þau eru en ekki öðru- vísi, stendur eftir að fráleitt er að ætla að skáldverk, sem samin eru á svipuð- um tíma eða eru til í handriti frá sama skeiði, hljóti að einkennast af áþekk- um viðhorfum eða vitna á sama veg um þá menningu er ól þau af sér. Evans er þeirrar skoðunar að Gestaþáttur Hávamála sé „clearly of Nor- wegian origin“ (13). Hann vill sýna fram á að svo sé og að þátturinn vitni ekki um veröld víkingsins eins og Sigurður Nordal gat sér til um, þ. e. a. s. ekki „in the strict sense“ (19) eins og Evans orðar það, heldur um lífið í Noregi eftir að fornar lífsreglur og lífsskoðanir höfðu farið halloka fyrir einstaklingshyggju á tímum víkingaferða. Hér verður látið liggja milli hluta að Evans virðist misskilja dálítið kenningu Sigurðar. En þess skal hins veg- ar getið að máli sínu til stuðnings nefnir hann m. a. - auk orðfæðarinnar um hetjuskap og ætt - að ferðirnar sem ber á góma í Gestaþætti séu flestar á landi en ekki á sjó (allrasíst á úthafi) og miðist við fótgangendur í heima- högum. Sú afstaða til skáldskapar sem felst í þessari röksemdafærslu kemur enn skýrar fram í máli Evans um 78.-95. vísu. Hann segir: As in the Gnomic Poem, the scene implied is Norwegian, or at any rate non-Icelandic: besides the cremation, note the wolf (85), the snake, the bear and the king (86), and the reindeer (90). (23) A Islandi hafa varðveist ágætar öfugmælavísur sem miðla tiltekinni lífs- speki líkt og Hávamál - þó á annan hátt sé. Vísurnar hafa verið kenndar Bjarna Borgfirðingi Jónssyni, sem uppi var á síðari hluta 16. aldar og fyrri hluta hinnar 17., enda hafa menn alltaf gengið út frá því að þær væru ramm-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228
Side 229
Side 230
Side 231
Side 232

x

Skírnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.