Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Side 78

unni Móðir mín í kví, kví.22 Boðskapur ljóðsins er að þjóðin sofi á verðinum
á viðsjártímum og gæti ekki fjöreggs síns.
í þeim ljóðum sem hér eru nefnd tilverufræðileg gætir oft spennu milli
hreyfingar frá upphafi og til upphafs. I Börnum Atlantiss er
... allt dáið
allt liðið hjá
og minningin gólar sem útburður í vindinum23
Allt um það staðhæflr skáldið aftar í ljóðinu: „Vér erum á leiðinni til upp-
hafs vors: ,..“24 Sömu tvíátta stefnu er að finna í Homo sapiens þar sem
skáldið staðhæfir að tárin og blóðið, allt renni „... til baka þangað sem/frum-
lindin sprettur upp“.25 Hér gætir því ákveðinnar ragnaraka-hugsunar (eitt
ljóða bókarinnar heitir einmitt Ragnarök) sem felur í sér að eftir gjöreyðing-
una muni að nýju iðjagrænir vellir rísa úr djúpinu. Hugmyndimar þurfa þó
ekki að eiga uppruna sinn í norrænum trúarheimi þótt form og búningur séu
oft sótt þangað. Þær geta allt eins byggst á þeirri pólitísku sannfæringu
skáldsins að eftir byltinguna sem vissulega er tortímandi afl muni ný fram-
tíð bfða hinna kúguðu eða jafnvel á kristinni trú sem heldur því fram að guðs-
ríkið verði ekki að veruleika án undangenginnar þjáningar. Má þar minna á
orð Krists: „Sannlega, sannlega segi eg yður: deyi ekki hveitikornið, sem
fellur í jörðina, verður það einsamalt, en deyi það, ber það mikinn ávöxt.“26
Þegar öllu er á botninn hvolft lýsir e.t.v. karþasis-hugmyndin boðskap
þessarra ljóða best en í henni felst að maðurinn þurfi á hreinsun (karþasis)
að halda til að ná mennsku sinni eða endurheimta sakleysi sitt. Oftar en ekki
felst karþasis í þjáningu ef ekki dauða. Á'ar/>a.yrí-hugmyndarinnar gætir
mjög í Köldu stríði þar sem skáldið finnur sárt til óhreinleika og glataðs sak-
leysis samtíðar sinnar og staðhæfir að það sé ekki mannsblóð sem renni um
æðar hennar heldur hnígi þar mórautt skólp „... tóbak og kaffi og brennivín“
sem nóg var af í kjölfar stríðsins. í framhaldinu spyr skáldið:
Þurfum vér þá svipuhögg í andlitið
þarf að brenna land vort
svívirða konur vorar
henda börn vor á byssustingjum
til þess að blóð vort verði rautt og heitt...
22 Hjalti Hugason 2004: 92.
23 Jóhannes úr Kötlum 1976: 104.
24 Jóhannes úr Kötlum 1976:104.
25 Jóhannes úr Kötlum 1976: 48.
26 Jóhannesarguðspjall 12. 24.
76