Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Síða 81

erindið einkennist af sama „sensúalisma“ og að framan greinir. Nú er María
þó ekki í hlutverki móðurinnar heldur himnadrottingarinnar (Regina coeli):
Og María - sú jómfrú eilífleg -
úr hvílu rís
jafn hrein sem blómið eftir sæla nótt
í faðmi guðs.34
Þegar Maríu verður litið út um glugga himinsins til jarðarinnar hverfist
ljóðið úr ljúfsárri morgunlýsingu í miskunnarlausan aldarpegil. Hún sér val-
köst rísa úr hafi blóðs og þekkir þar þjóð sína sem myrt hefur verið af
böðlum helfararinnar. Við þessa sjón varpar sjálf María fram spurningunni
um þversögnina sem í því felst að hið illa fær leikið lausum hala í veröld
sem er bæði sköpuð og endurleyst af Guði að kristnum skilningi. Þessi þver-
sögn er ein sársaukafyllsta gáta kristinnar trúar og kallast á máli guðfræð-
innar T/zé'Oífeé'e-vandamálið eða guðvörn. Felst það í að réttlæta trú á
algóðan, almáttugan Guð frammi fyrir hinu illa í tilverunni:
Og sú er forðum upp við krossinn grét
hún hvíslar lágt:
hví gat minn sonur ekki frelsað þig
ó ísrael?35
Síðan dregur hún fyrir gluggann með maríutásum sem spunnar eru úr „...
ullu lambs/sem slátrað var“.36 Myndlíkingin vísar til Lambs Guðs - Agnus
Dei - sem m.a. er ákallað í þeim texta kvöldmáltíðarinnar sem farið er með
næst á undan því að brauðinu og víninu (holdi og blóði Krists) er veitt við-
taka. Agnus Dez-stefið tengir einnig gyðingdóm og kristni, páskalambið og
Krist. Myndar það sterka andstæðu við þá gjá sem helförin og gyðingahatur
yfirleitt hafa staðsett milli þessarra trúarbragða.37
Jafndœgri á hausti myndar eins konar andstæðu við Nóttleysu. Þar
grætur skáldið komu haustsins með „dauðann í gómunum“ og tjáir harm
sinn með tilvísun til orða Krists „... sál mín hrygg allt til dauða“.38 í síðari
hluta lokaerindisins hverfist ljóðið yfir í Maríubæn:
34 Jóhannes úr Kötlum 1976: 33.
35 Jóhannes úr Kötlum 1976: 34
36 Jóhannes úr Kötlum 1976: 34.
37 Eysteinn Þorvaldsson (1971: 36) bendir á hvemig ádeilubroddur ljóðsins skerpist við það að páfastóll lét
fjöldamorðin á Gyðingum óátalin meðan á þeim stóð.
38 Matteusarguðspjall 26. 38. Markúsarguðspjall 14. 34.
79