Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Síða 88

Dauði og upprisa
Víða í Sjödœgru kveður Jóhannes um dauðann og upprisuna og eru stefin
þá oftar en ekki samofín. Þessu máli gegnir t.d. um kvæðabálkinn Mater
dolorosa. Áður en lengra er haldið skal það tekið fram að upprisuhugtakið
er hér ekki aðeins notað um atburð heldur líka ákveðið ástand, þ.e. þegar
hinn látni er hugsaður inn í guðlega vídd eftir dauða sinn. Það gerir
Jóhannes einmitt í lokakafla Mater dolorosa þegar hann glímir við spurn-
inguna hvar hin látna móðir sé. Er við hæfí að birta kaflann í heild:
Eigi skal framar spyrja
eigi skal framar leita:
steininum hefur verið velt frá
gröfin er tóm.
Og nú veit ég hvar:
í ríkinu sem varð til
er hinn krossfesti gaf upp andann
þar situr þú og spinnur
bláa geisla í sokk.63
Og með hvítt segl við veðri uppi
mun ég stefna til þín einn dag
handan yfir djúp pínu og dauða:
þá skal harpan verða slegin
þá skulu stjörnurnar dansa
og þá skal faðir vor dansa
við þig ,..64
Kaflinn hefst með tilvísun til upprisufrásagna guðspjallanna um hina
tómu gröf (sbr Markúsarguðspjall 16. 3-4.). Því er fullkomlega réttlætanlegt
að skoða þessa lýsingu og aðrar hliðstæðar sem upprisustef. Þá kemur sterk
kristin játning fram í þeim orðum skáldsins að hann viti móður sína í guðs-
ríkinu, þ.e. því ríki „sem varð til/er hinn krossfesti gaf upp andann.“ Þessi
játning er svo eindregin að hún hleypir í uppnám þeirri staðhæfmgu sem sett
var fram í upphafi þessarar greinar að Jóhannes hafi ekki verið kristinn í
kirkjulegri merkingu. Þar var þó aðeins verið að reyna að lesa í sjálfsmynd
hans en ekki setja fram neinn dóm um trú hans. í lokin er brugðið á leik
63 Sbr. Tunglið, tunglið taktu mig.
64 Jóhannes úr Kötlum 1976: 72-73.
86